Giáo án Tiểu thuyết hiện đại (2024) Cánh diều

Giáo án Ngữ văn 12 Cánh diều – Bài 7
Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 7. TIỂU THUYẾT HIỆN ĐẠI
TIẾT…… : GIỚI THIỆU TRI THỨC NGỮ VĂN VÀ NỘI DUNG BÀI HỌC I. MỤC TIÊU
- Nhận biết, phân tích được một số yếu tố hình thức (ngôn từ, giọng điệu, diễn biến tâm
lí, bối cảnh, điểm nhìn trần thuật,…) và nội dung (chủ đề, tư tưởng và cảm hứng) trong tiểu thuyết hiện đại.
- Hiểu và biết vận dụng biện pháp tu từ nghịch ngữ.
- Viết được văn bản dưới hình thức trao đổi công việc hoặc một vấn đề đáng quan tâm.
Biết kết hợp các phương thức biểu đạt khi viết bài văn nghị luận.
- Biết tranh luận về một vấn đề có những ý kiến trái ngược nhau.
- Sống không khoa trương, giả dối; trân trọng quá khứ, quý trọng tình cảm trong sáng,
cao thượng; yêu chuộng hòa bình. II. CHUẨN BỊ
1. Tri thức ngữ văn
a. Tiểu thuyết hiện đại
- Khái niệm: là tiểu thuyết được sáng tác bởi các nhà văn không chấp nhận các khuôn
mẫu của tiểu thuyết truyền thống, muốn cách tân, thể nghiệm những hình thức, kĩ thuật mới. - Thời gian:
+ Ở phương Tây, tiểu thuyết hiện đại hình thành vào khoảng đầu thế kỉ XVII. Các nhà
tiểu thuyết hiện đại sáng tạo ra những hình thức tiểu thuyết mới: tiểu thuyết tình cảm,
tiểu thuyết lãng mạn, tiểu thuyết hiện thực, tiểu thuyết lịch sử, tiểu thuyết trào phúng, tiểu thuyết tâm lí,...
+ Ở Việt Nam, tiểu thuyết hiện đại là tiểu thuyết được sáng tác bằng chữ Quốc ngữ, xuất
hiện từ khoảng cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX. Đây là những tiểu thuyết có nội dung và
hình thức khác hẳn với tiểu thuyết chương hồi viết bằng chữ Hán và truyện thơ viết bằng chữ Nôm.
- Các nhà tiểu thuyết hiện đại Việt Nam tiếp thu tinh thần và hình thức của tiểu thuyết
hiện đại phương Tây nhằm không ngừng đổi mới thể loại, phản ánh và góp phần giải
quyết những vấn đề phức tạp, thời sự, cấp thiết của thời đại.
b. Phong cách hiện thực
- Phong cách hiện thực trong văn học lấy việc miêu tả, tái hiện đời sống chính xác như
nó vốn có làm nguyên tắc thẩm mĩ cơ bản.
- Các nhà văn có phong cách hiện thực thường đưa vào tác phẩm những chi tiết, sự việc
thường ngày; khám phá diễn biến tâm lí khách quan của nhân vật trong mối liên hệ chặt
chẽ với hoàn cảnh xã hội.
c. Phong cách hiện đại
- Thời gian: Phong cách hiện đại trong văn học thế giới xuất hiện từ khoảng cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.
- Nguyên tắc: Lấy việc phá vỡ các giới hạn và khuôn mẫu cứng nhắc của những phong
cách văn học truyền thống làm nguyên tắc thẩm mĩ cơ bản.
- Các nhà văn có phong cách hiện đại ưa thích thử nghiệm các kĩ thuật văn học mới lạ
như dùng nhiều điểm nhìn trần thuật, thay đổi linh hoạt về giọng điệu, xoá nhoà ranh
giới thể loại, kết cấu phi tuyến tính, dòng tâm tư,... nhằm phản ánh cuộc sống hiện tại và
cách tân, đổi mới văn học.
2. Phương tiện dạy học
- GV chuẩn bị các tài liệu nói về lí thuyết văn nghị luận, các bài phê bình, nghiên cứu,
các tác phẩm văn học, nghệ thuật, tranh ảnh liên quan đến các văn bản trong phần Đọc.
- GV thiết kế bài giảng điện tử với bản trình chiếu PPT.
TIẾT…… : HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA
(Trích Số đỏ, Vũ Trọng Phụng) I. MỤC TIÊU 1. Năng lực chung
Phát triển năng lực tự chủ và tự học, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua
hoạt động đọc; năng lực hợp tác thông qua các hoạt động làm việc nhóm…
2. Năng lực đặc thù
- Nhận biết, phân tích được một số yếu tố hình thức (ngôn từ, giọng điệu, diễn biến tâm
lí, bối cảnh, điểm nhìn trần thuật,…) và nội dung (chủ đề, tư tưởng và cảm hứng) trong tiểu thuyết hiện đại. 3. Về phẩm chất
- Sống không khoa trương, giả dối; trân trọng quá khứ, quý trọng tình cảm trong sáng,
cao thượng; yêu chuộng hòa bình.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Giáo án, tài liệu tham khảo, kế hoạch bài dạy
- Phiếu học tập, trả lời câu hỏi
- Bảng giao nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp
- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà
2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK, SBT Ngữ văn 12, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục đích: Giúp huy động tri thức nền, HS biết được các nội dung cơ bản của bài học
cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
b. Nội dung: HS dựa vào hiểu biết để trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm: HS vận dụng kiến thức để trả lời câu hỏi GV đưa ra.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV đặt câu hỏi gợi dẫn: Em có suy nghĩ gi xã hội tư sản thành thị Việt Nam những
năm 30 thế kì XX qua hình ảnh sau?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS thực hiện nhiệm vụ
Bước 3: Trao đổi, thảo luận báo cáo - Học sinh trả lời.
- Học sinh khác thảo luận, nhận xét.
- GV: Quan sát, hỗ trợ học sinh.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện
- GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới.
Xã hội tư sản thành thị Việt Nam những năm 30 thế kỉ XX thực chất là một XH thực dân
nửa phong kiến thuộc địa đầy bất công, giả đối, nhố nhăng với những phong trào Âu
hóa, vui vẻ trẻ trung do bọn thực dân Pháp khở xướng, một XH chó đểu, khốn nạn đáng
khinh bỉ, lên án và tố cao. Vũ Trọng Phụng đã làm việc đó bằng vũ khí sở trường của
mình, tiếng cười tự trào phúng qua tiểu thuyết trào phúng lừng danh Số đỏ.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
I. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
a. Mục tiêu: Giúp HS chuẩn bị các điều kiện cần thiết để đọc hiểu văn bản, hướng dẫn