Lý thuyết Sinh học 10 Cánh diều Bài 13: Chu kì tế bào và nguyên phân

Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả )
BÀI 13: CHU KÌ TẾ BÀO VÀ NGUYÊN PHÂN I. CHU KÌ T B Ế ÀO - Khai ni m ê : Chu kì tế bào là m t ộ vòng tu n ầ hoàn cac ho t ạ đ ng ộ s ng ố x y ả ra trong m t ộ tế bào t ừ khi t ế bào đư c ợ hình thành đ n ế khi t ế bào phân chia thành t bào m ế i ớ . Chu kì t bào ế - Th i
ờ gian chu kì tế bào và t c
ố độ phân chia tế bào ở cac lo i ạ tế bào khac nhau c a m ủ t ộ c t ơ h s ể inh v t ậ là r t ấ khac nhau. - Di n ê bi n:
ế Chu kì tế bào chia làm 2 giai đo n
ạ là kì trung gian và qua trình phân bào. Trong đó: + Kì trung gian g m
ồ 3 pha: pha G1, pha S, pha G2.
+ Qua trình phân bào (pha M) g m
ồ : phân chia nhân và phân chia t bào ế chất. Giai Pha Mô tả đo n ạ Kì Pha G1: Sinh Các ch t ấ c n ầ thi t ế cho sự sinh trư n ở g và trung
trưởng, cơ sở hoạt động c a ủ tế bào đư c ợ t n ổ g h p. ợ Khi gian
cho nhân đôi tế bào tăng kích thư c, ớ n u ế nh n ậ đư c ợ tín DNA hi u ệ đủ đi u ề ki n ệ nhân đôi DNA t i ạ đi m ể M i
ọ thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) ki m ể soát G1 thì chuy n ể sang pha S. N u ế không nh n ậ đư c ợ tín hi u ệ đi ti p, ế t ế bào ra khỏi chu kì và bư c ớ vào pha G0 (không phân chia). N u
ế tế bào ở G0 duy trì khả năng phân chia thì khi xu t ấ hi n ệ nhu c u ầ (như h i ồ ph c ụ t n ổ thư ng) ơ sẽ đi vào pha G1. DNA và nhi m ễ s c ắ thể nhân đôi, m i ỗ Pha S: Nhân đôi nhi m ễ s c ắ thể g m ồ hai chromatid dính ở tâm đ ng, ộ t ế bào ti p ế t c ụ tăng trư n ở g. Pha G2: Sinh T ế bào ti p ế t c ụ sinh trư ng ở và t n ổ g h p ợ t t ấ trưởng và cả các ch t ấ c n ầ thi t ế cho quá trình phân
chuẩn bị cho chia tế bào. N u ế tế bào vư t ợ qua đi m ể phân bào ki m ể soát G2 thì chuy n ể sang pha M. Kì đ u ầ Kì gi a ữ Kì sau Tế bào ng ng ừ sinh trư ng ở và toàn b ộ năng Phân Kì cuối lượng đư c ợ t p ậ trung vào phân chia tế Pha M bào Phân bào. Trong pha này có đi m ể ki m ể soát M chia tế đi u ề khi n ể hoàn t t ấ quá trình phân bào. bào chất - Chu kì tế bào đư c ợ đi u ề khi n ể r t ấ ch t ặ chẽ nh ờ cac đi m ể ki m ể soat, đ m ả b o ả s s ự inh trư ng ở và phat tri n ể bình thư ng ờ c a c ủ t ơ h : ể + Đi m ể ki m ể soat G1 đư c ợ xac đ nh ị b i ở cac y u ế tố và tín hi u ê bên ngoài. Sai sót DNA và cac y u ế tố c n ầ thi t ế khac đư c ợ đanh gia t i ạ đi m ể ki m ể soat G1; n u ế đi u ề ki n ê không đ y ầ đ , ủ tế bào sẽ không ti p ế t c ụ đ n ế pha S c a ủ chu kì t bào. ế M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) + Đi m ể ki m ể soat G2 đ m ả b o ả t t ấ cả cac nhi m ê s c ắ th ể đã đư c ợ sao chép và DNA đư c
ợ sao chép không bị hư h ng ỏ trư c ớ khi tế bào bư c ớ vào qua trình nguyên phân (pha M). + Đi m ể ki m ể soat M xac đ nh ị xem t t
ấ cả cac chromatid chị em có đư c ợ g n ắ chính xac vào cac vi ng
ố hình thoi hay không trư c ớ khi t ế bào bư c ớ vào kì sau c a nguyên phân. ủ II. SINH SẢN C A Ủ T B Ế ÀO THEO C C Ơ H N Ế GUYÊN PHÂN 1. Khái ni m ệ sinh s n c ả a t ủ b ế ào - Sinh s n ả c a
ủ tế bào là qua trình cac tế bào m i ớ đư c ợ t o ạ ra từ tế bào ban
đầu, làm tăng số lư ng t ợ bào qua ế phân bào và thay th cac ế t bào ch ế t ế . - Trong qua trình sinh s n ả c a ủ tế bào, DNA đư c ợ truy n ề đ t ạ chính xac t ừ thế hê t bào này cho t ế h h ế ê t bào t ế i p t ế heo. S s ự inh s n ả c a t ủ bào ế 2. C ch ơ s ế inh sản c a t ủ bào – nguyên p ế hân
2.1. Loai t bao di ê n r ê a - Di n ê ra ở tất c cac ả t bào t ế r t ừ bào s ế inh d c ụ chín. 2.2. Di n bi ê n ê - Trư c ớ khi sinh s n, ả tế bào tr i
ả qua kì trung gian. Trong đó, có sự phân đôi c a nhi ủ m ê s c t ắ hể t o t ạ hành nhi m ê s c t ắ h kép. ể - Sinh s n ả c a
ủ tế bào theo cơ chế nguyên phân bao g m ồ : phân chia nhân
(nguyên phân) và phân chia t bào ch ế t ấ . M i
ọ thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả )
Sơ đồ các giai đo n ạ sinh s n c ả a ủ t bào t ế heo c ch ơ nguyên phân ế
Nguyên phân (phân chia nhân) Gồm 4 kì: Kì đ u, k ầ ì gi a, ư kì sau, kì cu i ố . + Kì đ u: ầ Cac nhi m ê s c ắ thể b t ắ đ u ầ đóng xo n ắ và co ng n. ắ Màng nhân và nhân con tiêu bi n.
ế Thoi phân bào hình thành. Cac nhi m ê s c ắ th ể kép đính v i ớ
thoi phân bào ở tâm đ ng. ộ + Kì gi a: ư Cac nhi m ê s c ắ thể kép đóng xo n ắ c c ự đ i ạ và x p ế m t ộ hàng trên m t ặ ph ng xí ẳ ch đ o ạ c a t ủ hoi phân bào. + Kì sau: Hai chromatid c a ủ nhi m ê s c ắ th ể phân li đ ng ồ đ u ề thành hai nhi m ê s c t ắ hể đ n và di ơ chuy n v ể hai ề c c ự c a t ủ ế bào. + Kì cu i ố : Nhi m ê s c t ắ h dãn xo ể n.
ắ Màng nhân và nhân con xu t ấ hi n t ê r l ở i ạ . Phân chia t bào ch ế t ấ Thư ng ờ di n ê ra đ ng ồ th i ờ v i ớ kì cu i ố c a
ủ nguyên phân, cac bào quan trong tế
bào được phân chia về hai t bào con. ế + t Ở bào t ế h c v ự t
ậ : Hình thành vach ngăn phân chia thành hai t bào. ế + Ở tế bào đ ng ộ v t ậ : Màng sinh ch t
ấ lõm vào hình thành eo th t ắ phân chia thành hai tế bào. M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85