Lý thuyết Sinh học 10 Chân trời sáng tạo Bài 6: Các phân tử sinh học trong tế bào

Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) BÀI 6: CÁC PHÂN T SI Ử NH H C Ọ TRONG T B Ế ÀO I. KHÁI QUÁT V C Ề ÁC PHÂN T SI Ử NH H C Ọ TRONG T B Ế ÀO - Khái ni m
ệ : Các phân tử sinh h c l ọ à các phân t h ử u c ữ ơ do sinh v t ậ s ng t ố o t ạ hành.
- Vai trò: Có vai trò quan tr ng ọ đ i ố v i ớ sự s ng ố vì là thành ph n ầ c u ấ t o ạ và tham gia th c ự hi n nhi ệ u ch ề c ứ năng trong t bào. ế - Phân lo i ạ : Các phân tử sinh h c ọ có vai trò quan tr ng
ọ trong tế bào là carbohydrate, lipid, protein, nucleic acid. II. CÁC PHÂN T SI Ử NH H C Ọ TRONG T B Ế ÀO 1. Carbohydrate a. Đặc đi m
ể chung của carbohydrate - Cấu t o ạ : + Là phân t s ử inh h c đ ọ ư c ợ c u t ấ o t ạ các ừ nguyên t C ố , H, O. + Đư c ợ c u ấ t o ạ theo nguyên t c ắ đa phân. Đ n ơ phân là đư ng ờ đ n ơ (g m ồ từ 3 – 7 carbon), phổ bi n ế là đư ng 5 – 6 car ờ bon. - Tính ch t ấ : Có v ng ị t ọ , tan trong nư c và m ớ t ộ s có ố tính kh . ử - Phân lo i ạ : Tùy theo số lư ng đ ợ n
ơ phân mà carbohydrate đư c chi ợ a thành 3 lo i ạ . + Đư ng ờ đ n (
ơ monosaccharide): chỉ ch a 1 đ ứ n phân. ơ + Đư ng
ờ đôi (disaccharide): chỉ ch a 2 đ ứ n phân. ơ + Đư ng
ờ đa (polysaccharide): ch a nhi ứ u h ề n ơ 2 đ n phân. ơ b. Các lo i ạ đư ng đ ờ n ơ - M t ộ số đư ng đ ờ n ph ơ ổ bi n t ế rong t bào: ế Có 2 lo i ạ đư ng ờ đ n ph ơ ổ bi n: ế + Đư ng
ờ 5 carbon: gồm ribose và deoxyribose. + Đư ng
ờ 6 carbon: gồm glucose, fructose, galactose. M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) M t ộ số lo i ạ đư ng đ ờ n ơ + Đư ng ờ glucose: có nhi u ề trong bộ ph n ậ c a ủ th c ự v t ậ , nh t ấ là các lo i ạ quả chín; chúng còn có m ở t ậ ong, trong c t ơ h ng ể ư i ờ và đ ng v ộ t ậ . + Đư ng ờ fructose: có nhi u ề trong các lo i ạ qu ả có v ịng t ọ , đ c ặ bi t ệ trong m t ậ ong làm cho m t ậ ong có vị ng t ọ g t ắ . - Tính ch t ấ : + Các lo i ạ đư ng ờ đ n ơ đ u có ề v ng ị t ọ , d t ễ an trong nư c. ớ
+ Có tính khử do có nhóm –OH (tính ch t ấ này đư c ợ ng ứ d ng ụ đ ể đ nh ị lư ng ợ và đ nh ị tính đư ng ờ có trong nư c ớ ti u ể ). + Các đư ng đ ờ n ơ có th l ể iên k t ế v i ớ nhau đ t ể o ạ thành đư ng đôi ờ và đư ng ờ đa.
c. Các loại đư ng ờ đôi - Cấu t o ạ : Đư ng
ờ đôi do hai phân tử đư ng ờ đ n ơ liên k t ế v i ớ nhau b ng ằ liên k t ế glycosidic. - M t ộ số đư ng đôi ờ phổ bi n t ế rong t bào: ế Gồm 3 lo i ạ đư ng ờ đôi ph bi ổ n: ế + Saccharose: g m ồ m t ộ phân t ử glucose liên k t ế v i ớ m t ộ fructose, có nhi u ề trong th c ự v t ậ đ c bi ặ ệt là mía và củ c i ả đư ng. ờ + Maltose (đư ng ờ m ch ạ nha): g m
ồ 2 phân tử glucose, có trong m m ầ lúa m ch, ạ k o ẹ m ch ạ nha. + Lactose (đư ng ờ s a) ữ : g m ồ m t
ộ phân tử glucose liên k t ế v i ớ m t ộ phân galactose, có trong s a ữ ngư i ờ và đ ng v ộ t ậ . M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) S hì ự nh thành phân t s ử accharose - Tính ch t
ấ : Saccharose, maltose, lactose đ u t ề an trong nư c ớ và có v ng ị t ọ . d. Các lo i ạ đư ng đa ờ - Cấu t o ạ : Đư ng ờ đa g m ồ nhi u ề phân tử đư ng ờ đ n ơ liên k t ế v i ớ nhau b ng ằ liên k t ế glycosidic, có kích thư c ớ và kh i ố lư ng ợ phân t l ử n. ớ - M t ộ số lo i ạ đư ng ờ đa phổ bi n ế ở sinh v t ậ là tinh b t ộ (20% amylose và 80%
amylopectin), cellulose, glycogen, chitin. Các lo i ạ đư ng ờ đa này đ u ề đư c ợ c u ấ t o ạ từ các đ n phân l ơ à glucose ho c ặ d n xu ẫ t ấ c a ủ glucose. Cấu t o t ạ hành t bào t ế h c ự v t ậ t cel ừ lulose - Tính ch t ấ : Nhi u l ề o i ạ đư ng đa ờ không tan trong nư c. ớ M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả )
e. Vai trò c a car ủ bohydrate - Là nguồn năng lư ng ợ cung c p cho các ho ấ t ạ đ ng s ộ ng ố (ch y ủ u l ế à glucose). - Là ngu n ồ năng lư ng ợ dự trữ c a ủ cơ thể (tinh b t ộ ở th c ự v t ậ , glycogen ở n m ấ và đ ng ộ v t ậ ). - Tham gia c u ấ t o ạ nên m t ộ số thành ph n ầ c a
ủ tế bào và cơ thể sinh v t ậ . Ví d : ụ Cellulose c u ấ t o ạ nên thành tế bào th c ự v t ậ , chitin c u ấ t o ạ nên thành tế bào n m ấ và bộ xư ng ngoài ơ c a ủ côn trùng,… - Có khả năng liên k t ế v i
ớ protein, lipid tham gia c u ấ t o ạ màng sinh ch t ấ và kênh v n ậ chuy n ể các chất trên màng. - Tham gia c u t ấ o nucl ạ eic acid (đư ng đ ờ n 5 car ơ
bon gồm ribose và deoxyribose). 2. Lipid a. Đặc đi m ể chung c a l ủ ipid - Đư c ợ c u t ấ o ạ t 3 nguyên t ừ chí ố nh: C, H, O. - Không c u t ấ o t ạ heo nguyên t c đa phân. ắ - Không tan trong nư c ớ nh ng t ư an trong các dung môi h u c ữ . ơ - Phân lo i ạ : D a ự vào c u ấ trúc phân t , ử lipid đư c ợ chia thành lipid đ n ơ gi n ả và lipid ph c ứ t p. ạ b. Lipid đ n gi ơ n ả - Gồm 3 lo i ạ : + Mỡ (có đ ở ng v ộ t ậ ): đư c ợ cấu t o t ạ các ừ acid béo no, tồn t i ạ t ở r ng t ạ hái r n. ắ + D u ầ (có ở th c ự v t ậ và m t ộ số loài cá): c u ấ t o
ạ từ các acid béo không no, t n ồ t i ạ ở d ng ạ l ng. ỏ + Sáp: có ở m t ặ trên l p ớ bi u ể bì lá, m t ặ ngoài v ỏ c a ủ m t ộ s ố trái cây, b ộ xư ng ơ ngoài c a
ủ côn trùng, lông chim và thú. M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85