Lý thuyết Sinh sản hữu tính ở sinh vật KHTN 7 Cánh diều

BÀI 33: SINH S N Ả H U Ữ TÍNH SI Ở NH V T Ậ I. KHÁI NI M Ệ SINH S N Ả H U Ữ TÍNH 1. Khái ni m ệ - Khái ni m ệ : Sinh s n ả h u ữ tính là hình th c ứ sinh s n ả có s ự k t ế h p ợ y u ế t ố đ c ự và y u ế tố cái t o ạ nên h p t ợ . H ử p t ợ phát ử tri n t ể hành c t ơ h m ể i ớ . - Đ c ặ đi m ể : + Trong hình th c ứ sinh s n ả h u ữ tính, c ơ th ể con nh n ậ đư c ợ ch t ấ di truy n ề t ừ c b ả và ố mẹ nên mang đ c ặ đi m ể c a c ủ b ả ố và m . ẹ + Sinh s n ả h u
ữ tính làm tăng khả năng thích nghi c a ủ th ế h ệ sau v i ớ s ự thay đ i ổ c a ủ môi trư ng s ờ ống. S đ ơ ồ sinh s n h ả u t ữ ính ng ở ư i ờ - Sinh s n ả h u ữ tính là hình th c ứ sinh s n ả phổ bi n ế ở các loài đ ng ộ v t ậ và th c ự v t ậ , m t ộ số loài nấm và m t ộ số nguyên sinh v t ậ . 2. Phân bi t ệ sinh s n vô t ả ính và sinh s n h ả u t ữ ính Đi m ể Sinh s n vô t ả ính Sinh s n h ả u t ữ ính phân bi t ệ - Không có sự k t ế h p ợ c a ủ giao - Có sự k t ế h p ợ c a ủ giao tử đ c ự và tử đ c
ự và giao tử cái, con sinh giao tử cái thông qua thụ tinh t o ạ Khái ni m ệ ra t m ừ t ộ phần c a ủ c t ơ h m ể . ẹ h p ợ t . ử H p ợ tử phát tri n ể thành cơ th m ể i ớ .
- Các thế hệ con mang đ c ặ đi m ể
- Các thế hệ con mang đ c ặ đi m ể di Đặc đi m ể di truy n ề gi ng ố nhau và gi ng ố truy n c ề a ủ cả bố và mẹ. di truy n ề mẹ. - Đa d ng v ạ m ề t ặ di truy n. ề - Ít đa d ng ạ v m ề t ặ di truy n. ề - T o
ạ ra các cá thể thích nghi - T o
ạ ra các cá thể thích nghi t t ố Ý nghĩa v i ớ đi u ki ề n s ệ ống ổn đ nh. ị h n ơ v i ớ sự thay đ i ổ c a ủ môi trư ng ờ sống. II. SINH SẢN H U Ữ TÍNH Ở TH C Ự V T Ậ CÓ HOA - Hoa là cơ quan sinh s n c ả a ủ th c v ự t ậ có hoa. - Có hai lo i ạ hoa là hoa lư ng t ỡ ính và hoa đ n t ơ ính. Hoa lư ng t ỡ ính Hoa đ n t ơ ính - Có cả nhị lẫn nh y ụ trên cùng m t ộ hoa.
- Chỉ có nhị hoặc nhuỵ trên m t ộ hoa. - Ví d : ụ hoa c i ả , hoa bư i ở , hoa cam,... - Ví d : ụ hoa mư p, hoa ớ bí, hoa ngô,… 1. Cấu tạo hoa Hoa g m ồ các b ph ộ n ậ chính: - Đài hoa - Cánh hoa - Nh hoa ( ị bao ph n, ch ấ nh ỉ ) ị – c quan s ơ inh giao t đ ử c ự - Nhu hoa ( ỵ đ u nh ầ y ụ , vòi nh y ụ , b u nh ầ y ụ ch a noãn) ứ – c quan s ơ inh giao t cái ử
2. Thụ phấn và th t ụ inh a. Th ph ụ ấn - Khái ni m ệ : Th ph ụ n l ấ à quá trình h t ạ ph n đ ấ ư c ợ chuy n t ể nh ừ đ ị n đ ế u nh ầ y ụ . - Phân lo i ạ : Có hai hình th c ứ th ph ụ n l ấ à th ph ụ n chéo và t ấ t ự h ph ụ n. ấ Thụ phấn chéo Tự thụ ph n ấ - H t ạ ph n ấ từ nhị c a ủ hoa ở cây - H t ạ ph n ấ từ nhị đư c ợ chuy n ể đ n ế đ u ầ nhuỵ này được chuy n ể đ n ế đ u ầ nhuỵ c a ủ cùng m t ộ hoa ho c ặ h t ạ ph n ấ t nh ừ ị c a ủ bông c a ủ hoa cây khác. này t i ớ đ u ầ nhuỵ c a
ủ bông hoa khác trên cùng m t ộ cây. - Tác nhân thụ ph n: ấ Hoa có th ể đư c ợ th ụ ph n ấ nh ờ gió (ví d ụ hoa b ồ công anh, lúa,
ngô); nhờ sâu bọ (ví dụ hoa hư ng ớ dư ng, ơ hoa h ng, ồ nhãn, bư i ở ); nhờ nư c ớ (ví dụ hoa rong mái chèo, các lo i ạ c bi ỏ n) ể . Con ngư i ờ th ụ ph n ấ nhân t o cho ạ hoa (ví d hoa ụ bầu, mư p, ngô) ớ . b. Th t ụ inh - Thụ tinh ở th c ự v t ậ là quá trình k t ế h p ợ gi a ữ giao t ử đ c ự (ch a ứ trong h t ạ ph n) ấ v i ớ giao tử cái (ch a ứ trong b u ầ nhu ) ỵ hình thành h p ợ t , ử h p ợ t ử phát tri n ể thành phôi, từ phôi hình thành cơ th m ể i ớ .