Phiếu bài tập Tuần 1 Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa Ngữ văn 7

VẺ ĐẸP CỦA BÀI THƠ TIẾNG GÀ TRƯA
1. Khổ thơ đầu kể chuyện anh bộ đội trên đường hành quân, khi dừng chân bên
một xóm nhỏ, nghe tiếng gà nhảy ổ. Dòng thơ thứ tư Cục... cục tác cục ta với việc lặp
âm và dấu chấm lửng đã mô phỏng sát với tiếng gà, làm cho truyện kể như được lồng
vào một bức tranh nổi có tiếng gà vang vọng trong không gian. Tiếng gà trưa này của
Xuân Quỳnh khác với tiếng gà Ò ó…o của Trần Đăng Khoa, nó có một cái gì lắng đọng
làm người ta xao xuyến, bồi hồi:
Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ
Lối dùng ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, lấy thính giác (nghe) thay cho thị giác
(thấy) và việc lặp lại ba lần ở đầu dòng thơ động từ “nghe” có tác dụng đem lại ấn tượng
như tiếng gà ngưng lại, làm xao động không gian và cũng làm xao động cả lòng người.
Tiếng gà cũng làm kí ức ta quay lại với những kỉ niệm của tuổi thơ.
2. Khổ thơ thứ hai, cứ một câu là kể và tiếp theo sau là câu tả: Tiếng gà trưa
Ở rơm hồng những trứng Này con gà mải mơ
Khắp minh họa đốm trắng Này con gà mái vàng Lông óng như màu nắng
Những câu tả có kết cấu sóng đôi và lặp từ vựng đều mở đầu bằng từ này, là từ
để chỉ và để lưu ý người nghe tưởng tượng: - Này con gà mái mơ - Này con gà mái vàng
Việc đảo khắp mình lên trước hoa đốm trắng làm cho bức tranh gà mái mơ trở
nên đẹp lộng lẫy. Việc dùng so sánh tu từ Lông óng như màu nắng làm cho bức tranh gà
mái vàng trở nên đẹp rực rỡ.[…] Chính cái cảnh đẹp có thật mà xuất hiện như do một
phép lạ là tiếng gà trưa đã đưa anh chiến sĩ trở lại kỉ niệm về người bà tần tảo, suốt đời
lo toan để cho cháu được vui sướng.
3.Tất cả sáu dòng thơ của khổ thơ dưới đây chỉ làm thành một câu đơn phát triển
với những thành phần chính và phụ được tách biệt ra thành từng dòng riêng. Sáu dòng
thơ đều gồm năm tiếng, nhưng mỗi dòng lại có một cách ngắt nhịp khác dòng kia:
Cứ hằng năm, / hằng năm Khi gió mùa đông tới Bà lo / đàn gà toi
Mong trời / đừng sương muối Để cuối năm / bán gà
Cháu được / quần áo mới
Do đó, nhịp điệu của các dòng thơ là một nhịp điệu chậm rãi của độc thoại, bên
trong đầy chất suy tưởng. Và những dòng thơ cuối cùng của khổ thơ này xuất hiện thật


bất ngờ, thật cảm động: Để cuối năm bán gà / Cháu được quần áo mới. Một chi tiết nhỏ
bé, đơn giản là thế mà chứa đựng một tình yêu thương sâu sắc, vô bờ bến của bà.
4. Khổ thơ cuối cùng hay nhất, cảm động nhất, nó chứa đựng những tình cảm
thiêng liêng, cao quý, sâu sắc và chân thành của tác giả và cũng là của anh chiến sĩ đang
trên con đường hành quân:
Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu Tổ quốc. Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi, cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ.
Không nén lại được tình cảm yêu quý và biết ơn đối với bà, anh chiến sĩ thốt lên
tiếng gọi thật cảm động, làm cho lời nói độc thoại bên trong hiển hiện như lời đối thoại
sống động. Việc lặp lại nhiều lần từ Vì ở đầu các dòng thơ góp phần biểu hiện ý chí
chiến đấu mạnh mẽ vì Tổ quốc, vì nhân dân, trong đó bao gồm cả những người thân yêu
trong gia đình mình, mà ở đây ghi đậm dấu ấn là người bà yêu quý với bao kỉ niệm êm đềm của tuổi thơ.
(Theo Vẻ đẹp ngôn ngữ văn học qua các bài tập đọc lớp 4, 5)
1. Đoạn trích trên viết theo thể loại gì? Cho biết phương thức biểu đạt chính của đoạn trích?
2. Đoạn trích trên viết về vấn đề gì?
3. Theo em, mục đích chính của người viết đoạn trích trên là gì?
4. Công dụng của dấu chấm lửng trong câu “Việc dùng so sánh tu từ Lông óng như màu
nắng làm cho bức tranh gà mái vàng trở nên đẹp rực rỡ.[…]” là gì?
5. Xác định phó từ trong câu “Tiếng gà cũng làm kí ức ta quay lại với những kỉ niệm của tuổi thơ.”
6. Bài thơ Tiếng gà trưa được tác giả phân tích theo thứ tự nào?
7. Vì sao khổ thơ cuối cùng được tác giả coi là hay nhất, cảm động nhất.
8. Em học tập được điều gì về cách viết bài văn nghị luận văn học từ văn bản trên.
9. Viết đoạn văn khoảng ½ trang thể hiện cảm xúc của em sau khi đọc bài thơ “Tiếng gà
trưa” của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh.

ĐÁP ÁN
1. Đoạn trích trên viết theo thể loại gì? Cho biết phương thức biểu đạt chính của đoạn trích?
- Thể loại: nghị luận văn học - PTBĐ: nghị luận
2. Đoạn trích trên viết về vấn đề gì?
- Phân tích cái hay cái đẹp của bài “Tiếng gà trưa” và cảm nhận của tác giả về bài thơ.
3. Theo em, mục đích chính của người viết đoạn trích trên là gì?
- Chỉ ra những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Tiếng gà trưa”.
4. Công dụng của dấu chấm lửng trong câu “Việc dùng so sánh tu từ Lông óng như màu
nắng làm cho bức tranh gà mái vàng trở nên đẹp rực rỡ.[…]” là gì?
- Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết;
5. Xác định phó từ trong câu “Tiếng gà cũng làm kí ức ta quay lại với những kỉ niệm của tuổi thơ.” là: - Phó từ: cũng, những
6. Bài thơ Tiếng gà trưa được tác giả phân tích theo thứ tự nào?
- Theo thứ tự từ quá khứ tới hiện tại.
7. Vì sao khổ thơ cuối cùng được tác giả coi là hay nhất, cảm động nhất.
- Tác giả coi khổ thơ cuối cùng trong bài Tiếng gà trưa được tác giả coi là hay nhất, cảm
động nhất vì nó chứa đựng tình cảm thiêng liêng, cao quý, sâu sắc và chân thành của tác
giả và cũng là của anh chiến sĩ trên con đường hành quân.
8. Em học tập được điều gì về cách viết bài văn nghị luận văn học từ văn bản trên.
- Phân tích những nét đặc sắc, độc đáo về nghệ thuật của bài thơ qua các biện pháp tu từ,
từ ngữ, hình ảnh, nhịp điệu…
- Phân tích những nét đặc sắc, độc đáo về nội dung của bài thơ.
- Đưa ra những ý kiến, cảm nhận của bản thân về bài thơ đó 9.
* Mở đoạn: giới thiệu tên bài thơ, tác giả và nêu ấn tượng nhất của em khi đọc bài thơ.
* Thẫn đoạn: trình bày cảm nhận chi tiết điều mà em ấn tượng, đó có thể là:
+ Hình ảnh người bà tảo tần, yêu thương.
+ Hình ảnh đàn gà ấp trứng đẹp như trong tranh vẽ.
+ Tình cảm người cháu - người lính trên bước đường hành quân. - Đánh giá tác giả:
+ Tài năng: Lựa chọn hình ảnh thơ giản dị, giàu sức gợi; sử dụng thể thơ năm chữ như
lời kể tâm tình, thủ thỉ; cách biểu cảm trực tiếp, từ ngữ giàu sức biếu cảm; nhịp điệu chậm rãi, sâu lắng.
+ Tấm lòng: yêu thương, biết ơn đối với bà; tình yêu quê hương đất nước. * Kết đoạn:
- Khắng định lại cảm xúc về bài thơ (nghẹn ngào, xúc động)