Tác giả - tác phẩm Bài 9: Trí tuệ dân gian Ngữ văn 7 Chân trời sáng tạo

Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) Bài 7: Trí tu dân gi ệ an (t c ng ụ ) ữ Văn bản: Nh ng ki ữ nh nghi m ệ dân gian v t ề h i ờ ti t ế
I. Tác giả : Dân gian II. Tác ph m ẩ 1. Th l ể oại: T c ụ ngữ 2. Xuất x và hoàn c ứ nh s ả áng tác: - Văn b n: ả Nh ng ữ kinh nghi m ệ dân gian v ề th i ờ ti t ế đư c
ợ in trong Kho tàng t c ụ ngữ ngư i ờ Vi t ệ , Nguy n
ễ Xuân Kính (CB), NXB Văn hóa thông tin, 2002, T c ụ ng ca ữ dao dân ca Vi t
ệ Nam, Vũ Ng c Phan, N ọ XB Văn h c, 2016 ọ 3. Phư ng ơ th c bi ứ u đ ể t ạ : Bi u ể c m ả 4. B c ố ục: - Ph n 1: ầ Câu t c ng ụ s ữ ố 1 - Ph n 2: ầ Câu t c ng ụ s ữ ố 2 - Ph n 3: ầ Câu t c ng ụ s ữ ố 3 - Ph n 4: ầ Câu t c ng ụ s ữ ố 4 - Ph n 5: ầ Câu t c ng ụ s ữ ố 5 - Ph n 6: ầ Câu t c ng ụ s ữ ố 6 5. Giá tr n ị i ộ dung: M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) - Văn b n: ả Nh ng ữ kinh nghi m ệ dân gian về th i ờ ti t ế là nh ng ữ câu t c ụ ngữ đư c ợ cha ông ta đúc k t ế , truy n ề cho con cháu sau này v s ề ự d báo t ự h i ờ ti t ế . 6. Giá tr ngh ị t ệ hu t ậ : - T c ng ụ ng ữ n ắ g n, có nh ọ p đi ị u, hì ệ nh nh s ả inh đ ng, d ộ nh ễ , d ớ t ễ hu c ộ III. Tìm hi u chi ể ti t ế 1. Câu t c ng ụ s ữ 1: ố “Tr i ờ n ng chóng t ắ r a, t ư r i ờ m a chóng t ư ối” - Gi i ả thích: Tr i ờ n ng ắ ráo ngư i ờ ta có c m ả giác như ở gi a ữ ban ngày (bu i ổ tr a) ư , tr i ờ m a ư thì c nh v ả t ậ u ám gây c m ả giác tr i ờ nhanh v chi ề u, chóng t ề i ố . 2. Câu t c ng ụ s ữ 2: ố “Trăng quầng thì h n, ạ trăng tán thì m a” ư - Gi i ả thích: + Trăng qu ng ầ thư ng ờ tư ng ơ ng ứ v i ớ khi th i ờ ti t ế oi b c ứ ho c ặ r t ấ ít mây. Đó chính là hi n ệ tư ng ợ con ngư i ờ thư ng ờ th y ấ trong nh ng ữ ngày tr i ờ oi, khô ráo, ít h i ơ nước, ít mây. Vì v y ậ , khi nhìn th y
ấ vòng hào quang này, ngư i ờ ta thư ng ờ dự đoán r ng ằ tr i
ờ sẽ còn oi b c và khô t ứ rong nh ng ngày t ữ i p t ế heo.
+ Trăng tán: Khi trên t ng cao ầ khí quy n có l ể p m ớ ây d y ầ , ch a nhi ứ u n ề ư c đóng ớ băng, ánh sáng t m ừ t
ặ trăng đi qua b ịkhúc x nhi ạ u ề l n, do ầ đó không t o ạ ra m t ộ góc khúc xạ duy nh t ấ , th m ậ chí b ịtán s c ắ rõ r t
ệ . Lúc này hào quang quanh m t ặ trăng không ph i ả m t ộ vòng sáng tr ng ắ r ng ộ mà thư ng ờ là m t ộ vùng hào quang nhi u ề màu (h i ơ gi ng ố c u ầ v ng) ồ
bao quanh và không tách bi t ệ h n ẳ ra v i ớ đĩa sáng m t ặ trăng như đ i ố v i ớ khi tr i ờ oi, khô. Đi u ề này d n ẫ đ n ế kinh nghi m ệ r ng ằ khi m t ặ trăng có "tán" nh ư v y ậ thì t c ứ là tr i ờ đang có nhi u ề mây và r t ấ dễ s m ớ có m a. ư M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) → Câu t c ụ ng ữ giúp chúng ta d ự báo th i ờ ti t
ế : vào đêm , trăng có qu ng ầ thì ngày mai tr i ờ sẽ n ng, ắ còn n u
ế trăng tán thì ngày mai tr i ờ s ẽ m a. ư Đó là kinh nghi m ệ dùng đ d ể ự báo th i ờ ti t ế c a ông cha ủ ta ngày x a. ư 3. Câu t c ng ụ s ữ 3: ố
“ Gió heo may, chuồn chuồn bay thì bão” - Gi i
ả thích: Đây chính là kinh nghi m ệ d ự báo th i ờ ti t ế c a ủ cha ông ta x a. ư Khi tr i
ờ nổi gió heo may và chu n chu ồ n bay r ồ a nhi u ề thì s p có ắ bão. - Giá trị kinh nghi m ệ : giúp con ngư i ờ phòng tránh trư c ớ hi n ệ tư ng ợ bão và s p ắ x p t ế h i ờ gian, công vi c m ệ t ộ cách h p ợ lí. 4. Câu t c ng ụ s ữ 4: ố
“Tháng giêng rét đài, tháng Hai rét l c, t ộ háng Ba rét nàng Bân” - Gi i ả thích:
+“Tháng giêng rét đài”: tháng giêng là th i ờ đi m ể gi a ữ mùa đông, mi n ề B c ắ đón nh ng ữ đ t ợ gió mùa Đông B c ắ m nh, ạ rét đ m ậ (nhi u ề n i ơ có băng giá) làm hoa r ng cánh, còn ụ tr l ơ i ạ đài hoa + “tháng Hai rét l c”: ộ tháng hai là th i ờ đi m ể n a ử cu i ố mùa đông nên th i ờ ti t ế l nh, ạ m ẩ , m a ư phùn, cây c đâm ỏ ch i ồ n y ả l c ộ
+ “tháng Ba rét nàng Bân”: rét ng n ắ ng n, ắ đ t ợ cu i ố mùa đông, thư ng ờ vào tháng ba → Đây là ki u ể th i ờ ti t
ế do gió mùa đông gây ra ở mi n ề B c ắ nư c ớ ta: n a ử đ u ầ mùa đông l nh ạ khô, n a cu ử i ố mùa đông l nh ạ m ẩ 5. Câu t c ng ụ s ữ 5: ố “ Chuồn chuồn bay th p t ấ hì m a, ư Bay cao thì n ng, bay v ắ a ừ thì râm” - Gi i ả thích: M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) + D a ự vào loài chu n ồ chu n ồ - m t ộ lo i
ạ côn trùng có cánh mà h ọ đã có th ể phán đoán tình hình th i ờ ti t ế . + N u chu ế
ồn chuồn bay ở trên cao nghĩa là tr i ờ sẽ có n ng. ắ + N u bay ế t ở m ầ trung, v a t ừ hì tr i ờ râm mát. + Còn n u bay t ế h p s ấ át dư i ớ m t ặ nư c ao ớ h , t ồ hì nghĩa là tr i ờ s p ắ m a. ư → Đi u này ề đư c đúc k ợ t ế từ s quan s ự át t m ỉ r ỉ i ồ đúc k t ế ra c a ủ th h ế t ệ rư c. ớ - Cho đ n ngày ế
nay, câu ca dao này v n đúng và ẫ đư c dùng ph ợ bi ổ n. ế - Nó đã đư c ợ gi i ả thích rõ h n nh ơ vào khoa h ờ c: ọ + Hi n t ệ ư ng này ợ liên quan đ n l ế ư ng h ợ i ơ nư c ớ có trong không khí. + N u ế trong không khí có r t ấ nhi u ề h i ơ nư c
ớ thì nghĩa là quá trình ng ng ư tụ mây đang di n ễ ra r t ấ nhanh, đã đ n gi ế ai đo n ạ bão hòa, s p ắ t o nên ạ m a. ư + Lư ng ợ h i ơ nư c ớ đó t o ạ áp l c ự lên đôi cánh m ng ỏ c a ủ chu n ồ chu n ồ khi n ế
chúng không thể bay lên cao, đành ph i ả sà xuống th p. ấ → Vì v y ậ , khi chu n ồ chu n ồ bay th p ấ thì tr i ờ s p ắ m a. ư Tư ng ơ t ự nh ư v y ậ , n u ế chuồn chu n
ồ bay cao thì nghĩa là lư ng ợ h i ơ nư c ớ trong không khí r t ấ th p, ấ mây sẽ ít và tr i ờ sẽ có n ng ắ m ấ . 6. Câu t c ng ụ s ữ 6: ố “Đêm tháng Năm, ch a n ư m ằ đã sáng Ngày tháng Mư i ờ , ch a c ư ư i ờ đã tối” - Câu t c
ụ ngữ chính là sự quan sát c a ủ ngư i ờ nông dân x a ư v ề các hi n ệ tư ng ợ t nhi ự ên c a ủ tr i ờ đ t ấ đ đúc ể rút ra câu t c ng ụ này ữ . - Câu t c ụ ng ữ nói v ề sự chênh l ch ệ gi a ữ th i
ờ gian ban ngày và ban đêm c a ủ các tháng. + Cụ th , ể đêm tháng năm r t ấ ng n, ắ ngư c ợ l i ạ th i ờ gian c a ủ ngày vào tháng mư i ờ l i ạ r t ấ ng n. ắ M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85