Bộ 15 đề thi HSG Ngữ văn 12 có lời giải

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH LỚP 12 TỈNH HẢI DƯƠNG
NĂM HỌC 2024 – 2025 ĐỀ CHÍNH THỨC MÔN THI: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian giao đề
(Đề thi gồm 01 trang)
I. PHẦN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI (4,0 điểm)
Mahatma Gandthi từng nói: “Con người có giá trị không phải về những gì họ sở hữu,
mà là những gì họ mang đến cho xã hội.” (Theo 100 câu danh ngôn hay về cuộc sống – Nguồn Internet)
Từ nội dung câu nói trên, anh/ chị hãy trình bày suy nghĩ về giá trị của người trẻ tuổi.
II. PHẦN NGHỊ LUẬN VĂN HỌC (6,0 điểm)
“Một bài thơ hay là lời ít mà ý không cùng.” (Chu Thị Hảo, trích Sự thăng hoa của cái
đẹp trong tác phẩm văn học, NXB Đại học quốc gia Hà Nội, 2021, tr.167)
Qua bài thơ “Tình em” của Hồ Ngọc Sơn, anh/chị hãy làm sáng tỏ ý kiến trên. TÌNH EM (Gửi H.)
Khi chiếc lá xa cành Anh đi xa xa mãi…
Lá không còn màu xanh.
Đường giải phóng gian nan Mà sao em xa anh,
Tình em là buồm căng
Đời vẫn xanh rời rợi.
Qua bão bùng sóng lộng. Có gì đâu em ơi,
Tình yêu là sự sống!
Tình em là lửa hồng,
Nên nắng hửng trong lòng
Rực cháy giữa đêm đông
Mạch đời căng máu nóng.
Mặt trời lên đỏ mọng
Như môi em tươi hồng. Anh đi xa bao núi…
Tình em như khe suối
Vì sao khuya đỉnh đồi
Lưu luyến và nhớ thương Là mắt em xa xôi
Chảy theo anh khắp rừng. Làm cánh gió em ơi! Làm cánh chim em ơi! Anh đi xa càng xa…
Chắp cánh ta yêu nhau Tình em như cỏ hoa
Trong đường đời chiến đấu
Âu yếm và thiết tha
Theo anh dài nương rẫy
Anh đi biệt tháng ngày
Tình em như sông dài…
Gia Lai, mùa khô 1962.
(Theo Thơ Việt Nam thế kỉ XX – Thơ trữ tình. Tái bản lần thứ nhất, NXB Giáo dục, 2005, tr.659)
------------------ HẾT -------------------
ĐÁP ÁN - HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN NGỮ VĂN A. YÊU CẦU CHUNG
- Giám khảo phải nắm được nội dung trình bày trong bài làm của thí sinh, tránh đếm ý cho
điểm. Vận dụng linh hoạt Hướng dẫn chấm, sử dụng nhiều mức độ điểm một cách hợp lí,
khuyến khích những bài viết có cảm xúc, sáng tạo.
- Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách nhưng nếu đáp ứng những yêu cầu cơ bản của đề,
diễn đạt tốt vẫn cho đủ điểm.
- Điểm bài thi có thể cho lẻ đến 0,25 điểm và không làm tròn. B. YÊU CẦU CỤ THỂ Câu 1 (4,0 điểm) a. Yêu cầu về kĩ năng:
Thí sinh nắm vững và biết cách làm kiểu bài nghị luận xã hội.
Kết hợp nhuần nhuyễn các thao tác lập luận: giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận…
dẫn chứng tiêu biểu, chọn lọc, lí lẽ thuyết phục. .
Bố cục rõ ràng, mạch lạc, hành văn trong sáng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.
b. Yêu cầu về kiến thức:
Thí sinh có thể trình bày suy nghĩ của mình theo nhiều cách khác nhau nhưng phải hợp lý, có
sức thuyết phục và cần tập trung làm rõ những nội dung cơ bản. Câu 2 (6,0 điểm) I. Yêu cầu về kĩ năng
- Biết xác định vấn đề lí luận về thơ, kiểu bài nhận định, đưa được lí luận văn học vào quá
trình phân tích, lí giải, đánh giá vấn đề.
- Biết cách viết bài nghị luận văn học, bố cục rõ ràng, vận dụng tốt các thao tác lập luận.
- Biết cách chọn và phân tích dẫn chứng để làm sáng tỏ vấn đề nghị luận.
- Bài viết mạch lạc, trong sáng, không mắc lỗi chính tả, lỗi diễn đạt. .
II. Yêu cầu về kiến thức:
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau: Phần Ý Nội dung Điểm NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 4,0 1
Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Giá trị của người trẻ tuổi. 0,25
Giải thích: “Con người có giá trị không phải về những gì họ sở hữu, 0,5
mà là những gì họ mang đến cho xã hội.”
- “Giá trị” của con người: là những điều tốt đẹp, có ý nghĩa, tiềm ẩn
trong mỗi cá nhân; là ưu thế, điểm mạnh vượt trội của mỗi người.
- Phủ định: giá trị không phải về những gì họ “sở hữu” – những 2
yếu tố mà mỗi người đang có, thuộc về họ.
- Khẳng định: giá trị là “mang đến cho xã hội” - những gì con người
tạo ra, cho đi, cống hiến cho xã hội.
=> Giá trị của người trẻ tuổi: là những gì họ đóng góp cho xã hội
trên cơ sở những gì họ sở hữu.
Bàn luận về vấn đề: Thí sinh đưa ra được lý lẽ và dẫn chứng giàu 2,0 3 I tính thuyết phục.
Những người trẻ tuổi đang sở hữu những gì?
- Mỗi con người đều có giá trị riêng. Người trẻ tuổi có thể sở hữu
những giá trị vật chất; hoặc giá trị tinh thần như: tuổi trẻ, năng lượng a
dồi dào, trí tuệ, nhân cách đạo đức, nghị lực, bản lĩnh, sự nhanh nhạy…
- Những yếu tố mà người trẻ sở hữu do rèn luyện, trau dồi, hoặc là
những tố chất tiềm ẩn bên trong những người trẻ tuổi;
Vì sao giá trị của người trẻ tuổi không phải là những gì họ sở hữu?
- Giá trị của mỗi con người nói chung và của tuổi trẻ nói riêng luôn b
được soi chiếu trên những trục giá trị chung của nhân loại, đặt trong
mối quan hệ với mọi người xung quanh, với tập thể, cộng đồng. .
- Những gì tuổi trẻ sở hữu mới chỉ đủ làm người trẻ nổi bật, tạo cá
tính riêng, sự khác biệt với người khác
- Mỗi cá nhân nhỏ bé chỉ có năng lực, khả năng, sức mạnh nằm
trong giới hạn nhất định, nên những gì tuổi trẻ sở hữu chỉ mang tính
cá nhân, giúp chính tuổi trẻ mưu cầu hạnh phúc cho riêng mình,
phục vụ cuộc sống của cá nhân mình.
- Chỉ coi trọng những gì mình sở hữu, người trẻ dễ trở nên ảo tưởng
sức mạnh bản thân, sống vị kỷ, thực dụng, coi trọng lợi ích cá nhân…
=> Nên những giá trị ấy ngắn ngủi, hữu hạn, dễ bị quên lãng…
Giá trị của người trẻ tuổi là những gì họ mang đến cho xã hội.
- Người trẻ mang đến cho xã hội những giá trị tốt đẹp như:
+ Hành động tác động tích cực đến cộng đồng, thể hiện tinh thần
trách nhiệm của tuổi trẻ…
+ Lan toả ánh sáng đạo đức phẩm hạnh, truyền cảm hứng, năng
lượng, lối sống tích cực… đến với mọi người.
+ Cống hiến, đóng góp trí tuệ, sức mạnh, tài năng của mình vào
công cuộc phát triển quê hương, đất nước, cải tạo thế giới…
- Những giá trị tốt đẹp mà tuổi trẻ mang đến cho xã hội có ý c nghĩa to lớn:
+ Giúp họ sống cuộc đời hữu ích, in dấu trên mặt đất và in dấu trong
trái tim của mọi người…
+ Được trân trọng, tôn vinh và ngợi ca…
+ Thực hiện sứ mệnh thiêng liêng cao quý của tuổi trẻ: là chủ nhân
tương lai của đất nước…
+ Ý thức “mang đến cho xã hội” sẽ nuôi dưỡng cho người trẻ tuổi lý
tưởng, mục đích sống cao đẹp, lối sống tử tế, tâm hồn vị tha, nhân ái…
=> Đó là những giá trị cốt lõi, lớn lao, bền vững, có sức lan toả…