SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT HÀ NỘI
NĂM HỌC 2016 – 2017 Môn thi: NGỮ VĂN ĐỀ CHÍNH THỨC
Thời gian làm bài: 120 phút
Phần I: (4,0 điểm)
Trong bài Phong cách Hồ Chí Minh sau khi nhắc lại việc chủ tịch Hồ Chí Minh
đã tiếp xúc với văn hóa nhiều nước, nhiều vùng trên thế giới, tác giả Lê Anh Trà viết:
… “Nhưng điều kì lạ là tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn cái gốc
văn hóa dân tộc không gì lay chuyển được ở Người, để trở thành một nhân cách
Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng
đồng thời rất mới, rất hiện đại”
(Trích ngữ văn 9, tập một NXB Giáo dục Việt Nam 2015)
Câu 1 (1,0 điểm): Ở phần trích trên, tác giả đã cho thấy vẻ đẹp của phong cách Hồ
Chí Minh được kết hợp hài hòa bởi những yếu tố nào? Em hiểu được điều gì về
tình cảm của tác giả dành cho Người?
Câu 2 (0,5 điểm): Xác định hai danh từ được sử dụng như tính từ trong phần trích
dẫn và cho biết hiệu quả nghệ thuật của cách dùng từ ấy.
Câu 3 (2,5 điểm): Em hãy trình bày suy nghĩ (khoảng 2/3 trang giấy thi) về trách
nhiệm của thế hệ trẻ đối với việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trong thời kì hội nhập phát triển.
Phần II: (6,0 điểm)
Ở bài thơ Bếp lửa (Bằng Việt), trong dòng hồi tưởng, người cháu nhớ lại:
… “Năm ấy là năm đói mòn mỏi” rồi trở về thực tại:
“Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở:
– Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?”
(Trích ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2015)
Câu 1 (0,5 điểm): Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ.
Câu 2 (1,5 điểm): “Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi” được nhắc tới trong bài thơ
gợi nhớ về thời điểm nào của đất nước? Việc nhà thơ tách từ “mòn mỏi” để ghép
thành “đói mòn đói mỏi” có tác dụng gì?
Câu 3 (3,5 điểm): Viết một đoạn văn theo cách lập luận diễn dịch (khoảng 12 câu)
làm rõ tình cảm sâu nặng của cháu đối với bà ở khổ thơ trên trong đó có sử dụng
phép nối để liên kết và một câu bị động (gạch dưới từ ngữ dùng làm phép nối và câu bị động)
Câu 4 (0,5 điểm): Hãy nêu tên một tác phẩm khác trong chương trình môn Ngữ
Văn cấp trung học cơ sở cũng viết về tình cảm bà cháu và ghi rõ tên tác giả. HƯỚNG DẪN CHẤM PHẦN I (4,0 ĐIỂM) Câu Yêu cầu Điểm Câu 1
- Vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh được kết hợp hài hòa 0,5 điểm
giữa những ảnh hưởng văn hóa Quốc tế và gốc văn hóa dân tộc.
- Qua đó tác giả Lê Anh Trà thể hiện tình cảm kính 0,5 điểm
trọng, ca ngợi Bác Hồ, tự hào về Người như một đại
diện của một con người ưu tú Việt Nam.
Câu 2
- Hai danh từ được sử dụng như tính từ: Việt Nam, 0,25 điểm Phương Tây.
- Cách dùng từ ấy có hiệu quả nghệ thuật cao Tác giả 0,25 điểm
nhấn mạnh bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam, bản sắc
Phương Đông trong con người Bác. Câu 3
Trách nhiệm thế hệ trẻ đối với việc giữ gìn văn hóa dân 2,5 điểm
tộc trong thời kỳ hội nhập:
- Giải thích: thời kỳ hội nhập: các nền kinh tế thế giới
mở cửa, hội nhập dẫn đến sự giao lưu, ảnh hưởng văn hóa giữa các nước.
- Trách nhiệm thế hệ trẻ:
+ Gìn giữ và phát huy những bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc;
+ Nêu cao tinh thần tự tôn dân tộc, niềm tự hào về
những truyền thống văn hóa tốt đẹp: truyền thống yêu
nước; Uống nước nhớ nguồn; văn hóa lễ hội truyền
thống; phong tục tập quán; di sản, di tích lịch sử,…
+ Tiếp tục những ảnh hưởng tích cực từ văn hóa nước
ngoài đồng thời gạn lọc những ảnh hưởng tiêu cực từ văn hóa ngoại lai.
- Đánh giá: đây là vấn đề quan trọng đòi hỏi ý thức và
nhận thức của thế hệ trẻ cùng đồng lòng, chung tay góp sức. PHẦN II (6,0 ĐIỂM) Câu 1
Hoàn cảnh ra đời bài thơ Bếp lửa 0,5 điểm
- Bài thơ được sáng tác năm 1963 khi đất nước vẫn còn
nhiều khó khăn: miền Bắc đã được hòa bình, đang xây
dựng chủ nghĩa xã hội và chi viện cho tiền tuyến; miền
Nam đang đấu tranh giải phóng, thống nhất đất nước.
- Nhà thơ Bằng Việt đang là sinh viên học ngành Luật ở
nước ngoài. Nhớ về quê hương, về người bà thân yêu,
về những kỉ niệm tuổi thơ gian khổ mà ấm áp nghĩa
tình, nhà thơ đã viết nên bài thơ này. Câu 2
- Câu thơ “Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi” nhắc nhớ 0,75 điểm
đến kỉ niệm khi nhà thơ lên bốn tuổi, năm 1945, miền
Bắc lâm vào nạn đói khủng khiếp khiến 2 triệu đồng bào chết đói.
– Việc tách từ “mòn mỏi” tạo thành tổ hợp “đói mòn 0,75 điểm
đói mỏi” có tác dụng nhấn mạnh sự dai dẳng, khủng
khiếp của cơn đói cũng như nỗi cơ cực, nhọc nhằn của
mỗi người dân trong nạn đói. Câu 3
Học sinh trình bày cảm nhận, suy nghĩ của bản thân về 3,5 điểm
đoạn thơ theo những cách khác nhau nhưng cần đảm
bảo các yêu cầu cơ bản:
– Về nội dung: Tình bà cháu sâu nặng vượt trên cả
khoảng cách không gian (“cháu đã đi xa”, đến những
phương trời mới, đất nước xa xôi), khoảng cách thời
gian (người cháu đã khôn lớn, trưởng thành), vượt lên
cả sự khác biệt về hoàn cảnh sống (cuộc sống đủ đầy về
vật chất, tiện nghi). Nỗi nhớ về bà, về những kỉ niệm
tuổi thơ luôn luôn thường trực trong tâm thức, trong trái tim người cháu. – Về hình thức:
+ Học sinh viết đoạn văn theo cách lập luận diễn dịch,
Document Outline
- SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI
- KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
Nhắn tin Zalo