Đề minh họa thi vào lớp 10 Ngữ văn 2025 - Phòng GD Bình Chánh

UBND THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THEO CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018 HUYỆN BÌNH CHÁNH Môn thi: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút, ĐỀ MINH HOẠ
không kể thời gian phát đề
I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc văn bản sau: GA TÀU TUỔI THƠ
(Lược đoạn đầu: Tôi rất sợ những buổi chiều thu im ắng, bàng bạc trôi qua cuộc đời
mình. Nó gợi nhớ cho tôi về những tháng năm tuổi thơ chiều nào cũng ra ngõ ngóng
những chuyến tàu ngược chở nặng niềm mong mỏi […] Khi ấy mẹ tôi bị bệnh nặng, bố
gói ghém tất cả gia tài và tình yêu đưa mẹ lên chuyến tàu xuôi xuống Hà Nội chữa bệnh,
nhà chỉ còn ba anh em chăm nhau.)
Ở ngõ nhà tôi có một cây bạch đàn to, mỗi hôm ra ngóng bố mẹ tôi lại lấy mảnh
trai cứa lên thân cây một vạch. Cho đến buổi chiều hôm ấy anh tôi đếm trên thân cây
thấy vừa tròn mười lăm vạch. Chiều ấy khi trời đã tối hẳn, anh tôi đã dắt thằng út em
vào nhà, tôi vẫn còn đứng nán lại nhìn một lần nữa phía con đường mòn. Tôi bỗng hét
lên sung sướng vì đã nhìn thấy bóng dáng thân quen của bố mẹ đang đi về phía chúng
tôi. Buổi chiều muộn ấy là một buổi chiều tràn ngập niềm vui, thằng út em sà vào vòng
tay, dụi dụi vào ngực mẹ như nó vẫn còn nhớ mùi hương của sữa. Anh cả vừa hát vừa
nhảy chân sáo đi đằng sau. Bố công kênh tôi trên đôi vai đã gầy sọp đi vì vất vả. Tối ấy
cả nhà trải chiếu ra giữa sân ngập tràn ánh trăng, mẹ lại hát ru em ngủ, bố kể nốt câu
chuyện cổ tích ‘‘Cây khế’’ còn dang dở 15 ngày trước…
Rồi khi em út tôi bị ung nhọt mọc đầy người, bố mẹ lại một lần nữa gồng gánh
niềm tin xuôi tàu về Hà Nội. Nhà chỉ còn hai anh em chăm nhau nhưng vẫn không quên
chiều chiều lại ra ngõ ngóng. Mấy đứa trẻ con trong xóm chơi bắn bi với tôi bị thua nên
ghét tôi lắm, cứ chiều thấy anh em tôi ra ngõ là chúng lại xúm vào trêu rất ác: ‘‘Đồ mồ
côi! Anh em nhà mồ côi bị bố mẹ bỏ rơi. Ê ồ! Ê ồ!’’ Tôi vừa gào khóc vừa nhặt đất đá
ném lũ trẻ. Anh cả cõng tôi trên lưng đi về phía con đường mòn, chúng tôi cứ đi từ khi
mặt trời bắt đầu xuống núi đến khi tôi mỏi mắt cũng không nhìn rõ hướng đi. Lúc ấy tôi
khóc khản cả cổ còn anh trai thì luôn miệng dỗ dành:
- Em gái ngoan nào, để anh cõng em đi tìm bố mẹ đi tìm em út nhé. Rồi mai anh đi hái
quả đùm đũm chín mọng đỏ cho ăn nhé.
Đấy là lần đầu tiên chúng tôi nhìn thấy ga tàu, hai đứa trẻ con cõng nhau đứng lọt
thỏm giữa sân ga im ắng, khách xuống tàu đã về hết tự lúc nào. Anh tôi đứng lặng rất
lâu, tôi thấy có vài giọt nước ấm rơi xuống đôi bàn tay đang bá vào cổ anh. Tôi biết là
anh đang khóc, nhưng sau đó anh lại xốc tôi lên và cõng quay trở lại con đường mòn khi nãy.
Tôi không thể nhớ nổi có biết bao buổi chiều đã đi qua cuộc đời chúng tôi buồn
bàng bạc như thế. Bởi em tôi bệnh rất nặng, phải mấy năm sau em mới thật sự khỏi
bệnh. Trong lúc bố mẹ tôi gồng gánh trên đôi vai mình những gian nan, vất vả chạy chữa
khắp nơi để cứu lấy sinh mạng em tôi, thì anh trai đã phải lớn lên trước tuổi để che chở,
bao bọc thứ niềm tin nhỏ bé trong tôi. Từ tình yêu thương đó tôi lớn lên từng ngày một,
tôi hiểu ra rằng những chuyến đi của bố mẹ có ý nghĩa lớn lao như thế nào, tôi cũng hiểu
rằng anh cả là một người anh thật tuyệt vời. Lúc bố mẹ vắng nhà anh đã đứng vững, đã
làm cái “nóc nhà” để che chở vỗ về và cả tha thứ cho bầy em bé nhỏ của mình.
Cho đến mãi sau này tôi cũng không bao giờ quên những buổi chiều anh trai tôi dắt
tôi ra ngõ ngóng người thân trở về. Cây bạch đàn ở ngõ đã bao lần thay vỏ, những vết
khắc năm xưa đã không còn nữa nhưng vết khắc tuổi thơ thì vẫn luôn hằn trong tâm trí
chúng tôi. Để sau này khi dòng xoáy cuộc đời có cuốn chúng tôi về đâu đi nữa thì những
buổi chiều ngang qua cuộc đời sẽ giúp tôi tìm về nguồn cội để biết yêu thương và được
yêu thương thật nhiều trong vòng tay ấm áp của gia đình.
(Theo Vũ Thị Huyền Trang, Ga tàu tuổi thơ, báo Tài hoa trẻ, số 750 ngày 15.02.2012)
* Chú thích: Vũ Thị Huyền Trang là cây bút trẻ viết khỏe nhất với hơn 300 truyện ngắn,
200 tản văn và 100 bài thơ. Cô cũng là người “hăng” gửi bài nhất, kể cả những tờ tạp chí
địa phương, tạp chí ngành, vậy nên tần suất bài cô được đăng cũng đáng nể. Phải cố
gắng để vượt lên sự mỏi mòn của cái nghèo nơi quê hương, sự khó khăn của những năm
tháng theo học đại học, để rồi bằng sự bứt phá, cô đã có thể tự tin sống bằng ngòi bút
của mình. Trang viết chủ yếu bằng ký ức của mình. Dòng ký ức tuôn chảy như lúc nào
cũng chực chờ vỡ òa, nhất là khi nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương của một cô gái luôn thấy
mình lạc lõng giữa thành phố nhộn nhịp càng thôi thúc cô viết như một cách giải tỏa
cảm xúc, để trấn an mình, vỗ về những nỗi hoang mang luôn thường trực trong mình.
Thực hiện yêu cầu sau:
Câu 1. (1,0 điểm) Câu chuyện trên được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ
mấy? Truyện được kể theo điểm nhìn của nhân vật nào?
Câu 2. (1,0 điểm) Theo văn bản, gia đình của “tôi” gồm có những ai? Nội dung chính
của truyện kể về điều gì?
Câu 3. (1,0 điểm) Theo em, hành động “lấy mảnh trai cứa lên thân cây” thể hiện tâm trạng gì của nhân vật?
Câu 4. (1,0 điểm) Từ tình cảm của người anh dành cho em gái, em hãy rút ra bài học
ứng xử có ý nghĩa nhất cho bản thân.
II. PHẦN VIẾT (6,0 điểm) Câu 1.( 2,0 điểm)
Từ ngữ liệu phần Đọc hiểu, em hãy viết đoạn văn nghị luận (khoảng 250 chữ) phân
tích một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của truyện ngắn “Ga tàu tuổi thơ” của
tác giả Vũ Thị Huyền Trang. Câu 2. (4,0 điểm).
NHẬN THỨC RÕ MẶT TIÊU CỰC
Sinh ra trong thời đại công nghệ số, Minh Khôi có điều kiện tiếp xúc với các thiết
bị công nghệ từ sớm. Từ năm học lớp 5, Khôi đã được sở hữu một chiếc điện thoại
thông minh. Bên cạnh việc học tập, liên hệ và tương tác trên mạng xã hội, bạn trẻ này
thừa nhận bị mất nhiều thời gian cho việc giải trí vô bổ qua các trận game hay những lần
lướt mạng xã hội. "Dù biết rõ tác hại của việc sử dụng công nghệ không đúng cách và
cũng tự dặn lòng không được chơi game quá lâu, chỉ chơi mỗi lần một ván để giải trí
hoặc chỉ lướt mạng xã hội trong thời gian ngắn nhưng chưa bao giờ em làm được" - Khôi thừa nhận.
Nói về những tác động tiêu cực khi sử dụng công nghệ không đúng cách, thạc sĩ -
nhà nghiên cứu và thực hành giáo dục Nguyễn Thúy Uyên Phương cho biết tác động đầu
tiên là ảnh hưởng đến khả năng đọc dài và đọc sâu của giới trẻ. Đa phần những nội dung
trên mạng xã hội và các ứng dụng công nghệ đều ở dạng ngắn, nhanh. Điều này khiến
bạn trẻ không thể tiếp nhận những tri thức sâu sắc và thật sự chất lượng. Hơn nữa, việc
đọc nhanh, đọc vội cũng khiến bạn trẻ dễ rơi vào bẫy tin giả.
Theo bà Uyên Phương, dùng công nghệ không đúng cách còn khiến bạn trẻ dễ rơi
vào trạng thái bồn chồn, thường xuyên sinh ra cảm giác buồn chán, không tìm thấy ý
nghĩa của đời sống hằng ngày. Song chuyên gia này phân tích bên cạnh những mặt tiêu
cực, công nghệ mang đến nhiều tiện ích cho cuộc sống. "Sự hiện diện của công nghệ
trong mỗi khoảnh khắc đời sống của chúng ta. Thế giới trên mạng xã hội là ảo nhưng nó
lại rất thật và quan trọng với đời sống hằng ngày của bạn trẻ" - bà Uyên Phương nhận định.
(Theo Trúc Vũ - Tuổi trẻ làm chủ công nghệ - Báo Người lao động - 16/06/2023 05:08)
Ở góc nhìn tuổi trẻ và cách tiếp cận thông tin trên mạng xã hội. Hãy viết bài văn
nghị luận (khoảng 600 chữ) nêu suy nghĩ của em về vấn đề cần giải quyết trên.
------------------------- HẾT -------------------------
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.