Đề minh họa thi vào lớp 10 Ngữ văn 2025 - Phòng GD Củ Chi

UBND THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THEO CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018 HUYỆN CỦ CHI Môn thi: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút, ĐỀ MINH HOẠ
không kể thời gian phát đề PHẦN I (5,0 điểm) Đọc văn bản sau:
Phạm Tử Hư quê ở Cẩm Giàng, là một người tuấn sảng hào mại không ưa kiềm
thúc. Theo học nhà xử sĩ Dương Trạm; Trạm thường răn Tử Hư về cái tính hay kiêu
căng. Từ đấy chàng cố sức sửa đổi, trở nên người có đức tính tốt.
Khi Dương Trạm chết, các học trò đều tản đi cả, duy Tử Hư làm lều ở mả để chầu
chực, sau ba năm rồi mới trở về. Năm 40 tuổi, Tử Hư đi thi vẫn chưa đỗ, đời Trần, sang
du học ở kinh, ngụ trong một nhà dân bên bờ hồ Tây.
Một buổi sáng, ở nhà trọ đi ra, trong áng sương mù thấy có một đám những tán
vàng kiệu ngọc bay lên trên không; kế lại có một cỗ xe nạm hạt châu, kẻ theo hầu cũng
rất chững chạc. Tử Hư khẽ dòm trộm xem thì người ngồi trong xe, chính thầy mình học
là Dương Trạm. Chàng toan đến gần sụp lạy nhưng Trạm xua tay nói:
- Giữa đường không phải chỗ nói chuyện, tối mai nên đến đền Trấn Vũ cửa Bắc,
thầy trò ta sẽ hàn huyên một hôm.
Tử Hư bèn sắm rượu và thức nhắm, đúng hẹn mà đến. Thầy trò gặp nhau vui vẻ
lắm, chàng nhân hỏi rằng:
- Thầy mới từ trần chưa bao lâu, thoắt đã trở nên hiển hách khác hẳn ngày trước,
xin thầy cho biết rõ duyên do để con được vui mừng. Dương Trạm nói:
- Ta thuở sống không có một điều thiện nào đáng khen, chỉ có hay giữ điều tín thực
đối với thầy bạn, quý trọng những tờ giấy có chữ, hễ thấy rơi vãi liền nhặt mà đốt đi.
Đức Đế quân đây ngài khen là có bụng tốt tâu xin cho làm chức trực lại ở cửa Tử
đồng[1]. Hôm qua ta hầu lính giá ngài lên chầu Thiên cung, tình cờ lại gặp nhà ngươi,
đó cũng là vì thầy trò mình có cái mối duyên. Tử Hư nói:
- Thầy được lĩnh chức trọng quyền cao như vậy, chẳng hay sự sống chết thọ yểu
của con, thầy có được rõ không?
- Việc đó không phải thuộc về chức vụ của ta.
- Vậy thế thầy giữ về việc gì?
- Ta trông coi về việc văn chương thi cử, khoa danh cao thấp của những học trò trong thiên hạ
Tử Hư mừng mà rằng:
- Nếu thế thì tiền trình của con cùng đạt thế nào chắc thầy biết rõ?
- Cứ như văn chương tài nghệ của anh, đương đời này không ai bì kịp, huống anh
lại còn có tính trung hậu thành thực; có điều lúc thiếu thời thường lấy văn tài mà kiêu
ngạo với người khác, cho nên trời mới bắt đỗ muộn để phải chùn nhụt cài nết ngông
ngáo đi. Nếu không thì cướp thẻ trước của Mông Chính[2], lặt cỏ rác của Hạ Hầu[3]
phỏng anh còn khó khăn gì nữa. Cho nên xưa nay người ta bàn về kẻ sĩ, tất trước hết xét
đến đức hạnh là vì thế. Ngày nay những người mặc áo nhà nho, đeo dải nhà nho thì lại
khác hẳn. Họ thường đổi họ để đi học, thay tên để đi thi; hễ trượt đỗ thì đổ lỗi mờ
quáng cho quan chấm trường, hơi thành danh thì hợm mình tài giỏi hơn cả tiền bối, chí
khí ngông ngáo, tính tình tráo trở, thấy thầy nghèo thì lảng tránh, gặp bạn nghèo thì
làm ngơ, không biết rằng ngày thường dắt dẫn rèn cặp phần nhiều là cái công đức của
thầy bạn. Vả như ta ngày xưa, dạy có đến mấy nghìn học trò, giao du ở kinh đô rất
nhiều bè bạn thế mà sau ta mất, nghe có người đai vàng, mũ bạc, có người quan cả ngôi
cao, nhưng không hề một ai tìm đến thăm viếng mồ ta mà tưới lên một vài chén rượu.
Nhân thế ta vẫn để ý đến anh lắm.
(Trích Chuyện Phạm Tử Hư lên chơi Thiên Tào, Truyền kỳ mạn lục, Nguyễn Dữ, NXB Trẻ 2011, tr 111-112) Chú thích:
1. Tử đồng: vốn là tên một huyện ở Trung Quốc, nơi thờ Đế quân Văn Xương, trông coi
về văn học, thường có tục cầu tiên giáng bút. ở đây tác giả chỉ dùng với nghĩa là nơi ở của Đế quân.
2. Lã Mông Chính là người đời Tống, thi đỗ trạng nguyên. Khi nghe tin Mông Chính đỗ,
Hồ Đán Phủ phàn nàn rằng: “Thôi thế là sang năm ta đỗ, lại phải sau hắn một thẻ rồi”.
Quả nhiên sang năm Hồ đỗ thật
3. Hạ Hầu Thắng là một danh nho đời Hán. Ông thường nói: “Kẻ sĩ chỉ sợ không sáng
nghĩa kinh, nếu sáng thì lấy áo xanh áo tía dễ dàng như lặt cỏ rác ở dưới đất vậy”.
Thực hiện yêu cầu sau:
Câu 1. (0,5 điểm) Liệt kê các nhân vật trong văn bản. Xác định nhân vật chính, nhân vật phụ.
Câu 2. (0,5 điểm) Thuật lại lời nói của nhân vật Tử Hư sau đây theo cách dẫn gián tiếp: Tử Hư nói:
- Thầy được lĩnh chức trọng quyền cao như vậy, chẳng hay sự sống chết thọ yểu
của con, thầy có được rõ không?
Câu 3. (1,0 điểm) Nêu tác dụng của yếu tố hoang đường, kì ảo trong đoạn trích.
Câu 4. (1,0 điểm) Nêu bài học rút ra từ lời bàn về kẻ sĩ và khoa cử của Dương Trạm ở cuối đoạn trích.
Câu 5. (2,0 điểm) Viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích nội dung
chủ đề hoặc một nét đặc sắc về nghệ thuật của đoạn trích trên.
PHẦN II (5,0 điểm) Đọc văn bản sau:
“Cuộc sống không thiếu cái đẹp, mà là chỉ thiếu sự phát hiện ra nó”. Đây là câu
danh ngôn nổi tiếng của nhà văn Pháp Romain Roland.
Cuộc sống của chúng ta luôn có cái đẹp và tình yêu. Tuy nhiên, có người có thể
nhận thấy nhưng cũng có người không thể nhận thấy được. Vì sao như vậy?
Đó là vì con người ta nhìn nhận thế giới từ những góc độ khác nhau với những
cách thức khác nhau, nên kết quả thu được cũng khác nhau. Chỉ khi nào mang trong
mình tình yêu thương, nhìn nhận thế giới bằng tình yêu thì mới có thể phát hiện và cảm
nhận được cái đẹp.
Con người muốn thành công, có được cuộc sống hạnh phúc thì trước tiên cần phải
có trái tim yêu thương, yêu quý cuộc sống, yêu quý thiên nhiên, yêu quý từng con vật
nhỏ bé, từng cành cây ngọn cỏ, từng ngọn núi con sông.
Tóm lại, tình yêu tồn tại ở khắp nơi trong cuộc sống của chúng ta, chỉ có điều bạn
có phát hiện ra nó hay không mà thôi.
(In trong Cha mẹ tốt con cái tốt, Dương Minh Hào, Vũ Thị Mỹ, Cù Thị Thúy Lan, NXB
Giáo dục Việt Nam 2016, tr 109-110)
Thực hiện yêu cầu:
Em có đồng tình với quan điểm: “Tình yêu tồn tại ở khắp nơi trong cuộc sống của
chúng ta” của tác giả không? Vì sao? Hãy viết bài văn trả lời câu hỏi trên và đề xuất
những cách phát hiện và cảm nhận tình yêu.
------------------------- HẾT -------------------------
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.