Đề minh họa thi vào lớp 10 Ngữ văn 2025 - Phòng GD Quận 11

UBND THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THEO CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018 QUẬN 11 Môn thi: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút, ĐỀ MINH HOẠ
không kể thời gian phát đề PHẦN I (5,0 điểm) Đọc văn bản sau:
Con bị thương, nằm lại một mùa mưa
Những lúc hiếm hoi, mưa tạnh, trời
Nhớ dáng mẹ ân cần mà lặng lẽ trăng,
Nhà yên ắng, tiếng chân đi rất nhẹ,
Mẹ hể hả ngắm con hồng sắc mặt
Gió từng hồi trên mái lá ùa qua.
Con ra ngõ, núi chập chùng xanh ngắt
Lại tần ngần nói với mẹ ngày đi.
Nhớ vườn cây che bóng kín sau nhà
Trái chín rụng suốt mùa thu lộp độp
Mẹ cười xoà, nước mắt ứa trên mi:
Những dãy bưởi sai, những hàng khế ngọt, - “Đi đánh Mỹ, khi nào tau có giữ!
Nhãn đầu mùa, chim đến bói lao xao...
Súng đạn đó, ba lô còn treo đó,
Bộ mi chừ đeo đã vững hay chăng?”
Con xót lòng, mẹ hái trái bưởi đào
Con nhạt miệng, có canh tôm nấu khế
...Ôi mẹ già trên bản vắng xa xăm
Khoai nướng, ngô bung, ngọt lòng đến thế
Con đã đi rồi, mấy khi trở lại?
Mỗi ban mai toả khói ấm trong nhà.
Dằng dặc Trường Sơn những mùa gió trái
Ba con đầu đi chiến đấu nơi xa
Những mùa mưa bạc trắng cả cây rừng!
Tình máu mủ mẹ dồn con hết cả,
Con nói mớ những núi rừng xa lạ
Con qua đâu thấy mái lá, cây vườn,
Tỉnh ra rồi, có mẹ, hoá thành quê!
Cũng đất nước, phơ phơ đầu tóc mẹ...
Từng giọt máu trong người con đập khẽ,
“Ông mất lâu rồi...” – Mẹ kể con nghe
Máu bây giờ đâu có của riêng con?
Những chuyện làm ăn, những phen luân 1972 lạc,
(Trích Mẹ, Bằng Việt[1], Thơ Việt Nam
Mắt nhoà đục và mái đầu tóc bạc
1945 – 1975, NXB Tác phẩm mới, Hà
Cả cuộc đời chèo chống bấy nhiêu năm... Nội, 1970, tr.373 – 374)
[1] Bằng Việt (15/06/1941), tên khai sinh là Nguyễn Việt Bằng, quê ở xã Chàng Sơn,
huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội. Một số tập thơ tiêu biểu của ông: Hương cây –
Bếp lửa (1968, in chung với Lưu Quang Vũ), Đất sau mưa (1977), Bếp lửa – Khoảng trời (1968),...
Thực hiện yêu cầu sau:
Câu 1. (0,25 điểm) - Xác định thể thơ của bài thơ.
- Cách gieo vần chủ yếu trong văn bản trên là gì?
Câu 2. (1,0 điểm) Hình ảnh người mẹ hiện ra trong nỗi nhớ của người con – người
chiến sĩ qua những từ ngữ nào? Từ đó cho thấy tình cảm của người con dành cho mẹ là gì?
Câu 3. (0,5 điểm) Em hiểu nội dung của hai dòng thơ sau như thế nào?
Từng giọt máu trong người con đập khẽ,
Máu bây giờ đâu có của riêng con?
Câu 4. (1,0 điểm) Hãy xác định và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ thứ 3.
Câu 5. (2,0 điểm) Em hãy viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) nêu cảm nghĩ của
em về vẻ đẹp của hình tượng người mẹ được gợi ra từ bài thơ trên.
PHẦN II (5,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu:
(1) Thiên nhiên luôn chứa đựng đầy rẫy những ẩn dụ để giúp ta hiểu ra các nghịch
lý giữa đón nhận sự hỗ trợ hay đơn độc dấn thân. Ví dụ như tập quán bay thành hình
chữ V của đàn chim. Bay như thế sẽ tiết kiệm được nhiều năng lượng, làm giảm sức cản
của gió mà chim bay một mình sẽ gặp phải. Kết quả là đàn chim có thể bay được xa hơn
so với bay riêng. Các nhà khoa học cho rằng, kiểu bay theo hình chữ V còn cho phép
các chú chim trong đàn liên lạc với nhau dễ dàng bằng cách ra hiệu động tác, nhờ vậy
sẽ khó bị lạc đàn. Khi chim đầu đàn- nhân vật làm việc nhiều nhất - thấm mệt và bay lùi
về, một chú chim khác sẽ nhanh chóng thế chỗ. Thật ra, mỗi con chim trong đàn đều có
cơ hội bay đầu. Cơ hội sống sót trong một cuộc di cư trường kỳ phụ thuộc vào sức mạnh
của cá nhân và tinh thần tập thể. Chúng hòa hợp các kỹ năng về sự tự chủ và hỗ trợ lẫn nhau theo bản năng.
(2) Đối với chúng ta, kiểu hòa hợp hai loại kỹ năng đó lại không đến tự nhiên. Vài
người trong chúng ta cảm thấy nếu nhờ ai đó giúp đỡ thì thật kỳ cục.(...) Chúng ta quên
mất rằng, ngay cả những ngôi sao sáng nhất trong bất kỳ lĩnh vực nào cũng cần người
theo dõi, hướng dẫn và động viên. Trong tiểu thuyết “Chúa tể của những chiếc nhẫn”,
anh chàng Hobbit quả cảm Frodo Baggins sẽ thế nào nếu thiếu cậu bạn Samwise
Gamgee luôn ở bên đồng cam cộng khổ, giải nguy cho anh hết lần này đến lần khác để
anh có thể hoàn thành sứ mệnh của mình? Nữ văn sĩ Helen Keller sẽ phát triển được
đến đâu nếu không có cô gia sư tận tâm Anne Sullivan? Nhân vật Luke Skywalker trong
loạt phim “Chiến tranh giữa các vì sao” sẽ ra sao nếu không có những người thầy tài
năng như Obi Wan Kenobi và Yoda? Vận động viên bơi lội Michael Phelps sẽ làm thế
nào để đoạt được tám chiếc huy chương và lập một kỷ lục Olympic nếu không có sự
giúp sức của đồng đội trong những đường đua tiếp sức? Bạn cũng không khác họ. Sẽ có
ai đó mang định mệnh là người cổ vũ và giúp đỡ bạn tiến lên phía trước để hoàn thành ước mơ của mìn.
(Trích Trân trọng chính mình, Patrcia Spadaro, NXB Thanh niên, 2022, tr.73-74)
Câu 1. (1,0 điểm) Em hãy xác định các bằng chứng được sử dụng trong đoạn (2) của
văn bản. Theo em, những bằng chứng đó có vai trò gì trong đoạn văn bản trên?
Câu 2. (4,0 điểm) Từ văn bản trên, hãy viết một bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ
của em về vấn đề đề cao yếu tố cá nhân, xem nhẹ vai trò tập thể của một bộ phận giới trẻ ngày nay.
------------------------- HẾT -------------------------
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
ĐÁP ÁN - HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN NGỮ VĂN
(Hướng dẫn chấm có 07 trang) A. HƯỚNG DẪN CHUNG
Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của Đáp án - Hướng dẫn chấm để đánh giá
tổng quát bài làm của học sinh, tránh chỉ quan tâm ý mà cho điểm một cách đơn thuần.
Do đặc trưng của môn Ngữ văn, tính chất cụ thể của đề thi và đặc điểm của kì thi Tuyển
sinh vào lớp 10 THPT; trên cơ sở bám sát biểu điểm và từng bài làm cụ thể của học sinh,
giám khảo chủ động, linh hoạt trong vận dụng tiêu chí cho điểm. Tôn trọng và khuyến
khích những bài làm sáng tạo, độc đáo, giàu cảm xúc.
Trong trường hợp thí sinh tổ chức bài làm theo cách riêng nhưng vẫn đáp ứng
được yêu cầu cơ bản của đáp án thì vẫn cho điểm như Đáp án - Hướng dẫn chấm. Điểm
từng câu không làm tròn. Điểm bài thi bằng tổng điểm các câu, không làm tròn.
B. ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM Phần Câu Nội dung Điểm I
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu: 5,0
- Thể thơ của bài thơ: thơ 8 chữ. 0,25 1
- Cách gieo vần chủ yếu là vần chân, vần liền 0,25
- Từ ngữ gợi tả hình ảnh người mẹ trong nỗi nhớ của người con - 0,5
người chiến sĩ: dáng mẹ ân cần, lặng lẽ, tiếng
chân đi rất nhẹ, mẹ hái trái bưởi đào, nấu canh tôm nấu khế, ... 2
- Tình cảm của người con - người chiến sĩ: tình yêu thương, tôn 0,5
kính, tự hào và lòng biết ơn sâu sắc đối với mẹ và cũng với tất cả
các bà mẹ vô danh trên đất nước Việt Nam. 3 Gợi ý: 0,5
Từ những người xa lạ, không máu mủ ruột thịt, tình yêu thương