Đề minh họa thi vào lớp 10 Ngữ văn 2025 - Phòng GD Quận 3

UBND THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
THEO CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018 QUẬN 3 Môn thi: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút, ĐỀ MINH HOẠ
không kể thời gian phát đề PHẦN I (5,0 điểm) Đọc văn bản sau:
Thuở còn thơ ngày hai buổi đến trường Cách mạng bùng lên
Yêu quê hương qua từng trang sách nhỏ:
Rồi kháng chiến trường kỳ
“Ai bảo chăn trâu là khổ?”
Quê tôi đầy bóng giặc
Tôi mơ màng nghe chim hót trên cao
Từ biệt mẹ tôi đi
Những ngày trốn học
Cô bé nhà bên - (có ai ngờ!)
Đuổi bướm cầu ao Cũng vào du kích Mẹ bắt được...
Hôm gặp tôi vẫn cười khúc khích
Chưa đánh roi nào đã khóc!
Mắt đen tròn (thương thương quá đi Có cô bé nhà bên thôi!)
Nhìn tôi cười khúc khích
Giữa cuộc hành quân không nói được
Mắt đen tròn thương thương quá đi thôi... một lời
Đơn vị đi qua, tôi ngoái đầu nhìn lại...
Mưa đầy trời nhưng lòng tôi ấm mãi...
(Trích Quê hương, Giang Nam, dẫn theo Quê Hương - Tập thơ từ miền Nam gửi ra, NXB Văn Học, 1962) Chú thích:
Giang Nam tên thật là Nguyễn Sung (1929-2023), sinh ra trong một gia đình nhà Nho
bình dân yêu ndước, tại làng Bình Trị, tổng Hiệp Trung, huyện Tân Định, phủ Bình Hoà, tỉnh Khánh Hoà.
“Quê hương” được sáng tác năm 1960 là bài thơ nổi tiếng nhất của nhà thơ Giang Nam.
Bài thơ “Quê hương” đạt giải nhì về thơ tạp chí Văn nghệ năm 1961. Nguyên mẫu của
“cô bé nhà bên” là vợ của ông. Ông sáng tác bài thơ tại căn cứ của Tỉnh ủy Khánh Hòa
dưới chân núi Hòn Dù khi nghe hung tin vợ con bị bắt và thủ tiêu. Cuối năm 1961, khi
đang ở căn cứ tại Củ Chi (Thành phố Hồ Chí Minh), ông bất ngờ biết vợ con vẫn còn
sống, đã về quê tại Nha Trang sinh sống an toàn. Tòa án không đủ cơ sở buộc tội bà là
vợ cộng sản nên trả tự do ngay tại tòa. Giang Nam cảm xúc lại dâng trào mãnh liệt và
làm tiếp hai bài thơ: Ngày mai đi đón em và Con còn sống.
Thực hiện yêu cầu sau:
Câu 1. (0,5 điểm) Dựa vào văn bản, chỉ ra hai kỉ niệm được nhắc tới thuở còn thơ của nhân vật tôi
Câu 2. (0,5 điểm) Xác định cảm hứng chủ đạo của đoạn thơ trên.
Câu 3. (1,0 điểm) Nêu một biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ sau và nêu tác dụng.
Thuở còn thơ ngày hai buổi đến trường
Yêu quê hương qua từng trang sách nhỏ:
“Ai bảo chăn trâu là khổ?”
Tôi mơ màng nghe chim hót trên cao
Câu 4. (1,0 điểm) Thông điệp sâu sắc nhất mà em rút ra được qua đoạn thơ trên là gì? Vì sao?
Câu 5. (2,0 điểm) Viết đoạn văn văn nghị luận phân tích đoạn thơ trên trong bài thơ
“Quê hương” của Giang Nam. ( 2.0 điểm)
PHẦN II (5,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu bên dưới:
Mọi thứ trên đời dù tốt đẹp đến đâu chăng nữa cũng có lúc xấu đi; đó thực sự là
quy luật của cuộc sống. Dù bạn là ai, dù ngày hôm nay bạn đạt được những thành công
rực rỡ như thế nào chăng nữa thì bạn vẫn là một con người đi tìm sự hoàn thiện cho
chính mình qua những lần vấp ngã. Bạn đừng quá thất vọng hay chán nản khi nhìn vào
những thất bại của mình, hãy xem những sai lầm là những trải nghiệm thực tế nhất để
đánh giá, học hỏi và rèn luyện bản thân. Bạn đã làm sai điều gì? Điều gì cần phải được
thay đổi để có thể thành công vào lần sau? Và bạn cũng thử nghĩ xem, nếu không bao
giờ gặp phải những vấn đề rắc rối, những vấp váp ban đầu thì làm sao bạn đánh giá
được sự tiến bộ của chính mình? Tất cả mọi người đều rèn luyện bản thân mình bằng
cách ấy. Những anh hùng vĩ đại nhất đều đã trưởng thành từ những thất bại và thất
vọng. Thất bại thực sự là nguồn sức mạnh ẩn sau tất cả những kinh nghiệm cá nhân.
Hãy tiến bước và hòa nhập vào cuộc sống. Đừng cố gắng kiểm soát mọi thứ trong
tầm tay để rồi cảm thấy lo lắng khi gặp những trở ngại. Nếu có gặp phải thất bại trên
đường đời thì hãy chấp nhận để vượt qua chúng, bạn sẽ cảm thấy mình ngày một mạnh
mẽ và trở nên tốt đẹp hơn. Hãy dám đương đầu với nỗi thất vọng và những thất bại, coi
chúng như những cột mốc chỉ đường trên hành trình của đời bạn, đừng từ chối nó nếu
bạn không muốn giữ mãi những yếu kém không thể nào vượt qua được.
(“Khám phá sức mạnh bản thân”, Gillian Stokes, Bảo Trâm biên dịch, tr.130-131, NXB Tổng hợp TPHCM, 2016)
Câu 1. (1,0 điểm) Phân tích mối quan hệ giữa luận đề và luận điểm trong văn bản.
Câu 2. (4,0 điểm) Bằng góc nhìn của tuổi trẻ, em hãy viết văn bản nghị luận trình bày
suy nghĩ của em về cách giải quyết một vấn đề trong cuộc sống của các bạn trẻ hiện nay.
------------------------- HẾT -------------------------
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
ĐÁP ÁN - HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN NGỮ VĂN
(Hướng dẫn chấm có 06 trang) A. HƯỚNG DẪN CHUNG
Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của Đáp án - Hướng dẫn chấm để đánh giá
tổng quát bài làm của học sinh, tránh chỉ quan tâm ý mà cho điểm một cách đơn thuần.
Do đặc trưng của môn Ngữ văn, tính chất cụ thể của đề thi và đặc điểm của kì thi Tuyển
sinh vào lớp 10 THPT; trên cơ sở bám sát biểu điểm và từng bài làm cụ thể của học sinh,
giám khảo chủ động, linh hoạt trong vận dụng tiêu chí cho điểm. Tôn trọng và khuyến
khích những bài làm sáng tạo, độc đáo, giàu cảm xúc.
Trong trường hợp thí sinh tổ chức bài làm theo cách riêng nhưng vẫn đáp ứng
được yêu cầu cơ bản của đáp án thì vẫn cho điểm như Đáp án - Hướng dẫn chấm. Điểm
từng câu không làm tròn. Điểm bài thi bằng tổng điểm các câu, không làm tròn.
B. ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM Phần Câu Nội dung Điểm I
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu: 5,0
Hai kỉ niệm được nhắc tới thuở còn thơ của nhân vật tôi: 1
- Tuổi thơ trốn học, bị mẹ bắt phạt đánh roi. 0,25
- Cô bé nhà bên mắt đẹp tròn, cười khúc khích. 0,25
- Cảm hứng chủ đạo: Kí ức tuổi thơ trong sáng lớn lên cùng quê 0,5 2
hương thanh bình yên ả, bên gia đình và cô bé thầm thương là
điểm tựa tinh thần để người lính tiếp bước đường ra trận.
- Biện pháp tu từ: Câu hỏi tu từ “Ai bảo chăn trâu là khổ?” 0,5 - Tác dụng: 0,5
+ Tạo một cách biểu đạt dí dỏm cho đoạn thơ gây ấn tượng cho 3 người đọc
+ Câu hỏi ấy như xoáy sâu vào nỗi hoài niệm của tác giả về một
tuổi thơ tươi đẹp đã qua 4
Thông điệp sâu sắc em rút ra qua đoạn thơ: Kí ức về tuổi thơ êm 1,0