Đề thi hsg Sinh học 9 Tỉnh Nghệ An năm 2017 có đáp án

S Ở GD&ĐT NGH Ệ AN KỲ THI CH N Ọ H C Ọ SINH GI I Ỏ T NH Ỉ L P Ớ 9 C P Ấ THCS NĂM H C Ọ .... Đề chính th c ứ Môn thi: SINH H C Ọ - B NG Ả A Th i
ờ gian: 150 phút ( không k t ể h i ờ gian giao đ ) ề
Câu 1. (3,0 điểm). a. Ở m t ộ loài th c ự v t ậ , gen A quy đ nh ị thân cao tr i ộ hoàn toàn so v i ớ gen a quy đ nh ị thân thấp; gen B quy đ nh ị hoa đỏ tr i ộ hoàn toàn so v i ớ gen b quy đ nh ị hoa tr ng. ắ Hai c p ặ gen này n m ằ trên hai c p ặ NST tư ng ơ đ ng
ồ khác nhau. Cho cây bố có ki u ể gen AAbb giao ph n ấ v i ớ cây m ẹ có kiểu gen aaBB đư c
ợ F1. Cho F1 tự thụ phấn đư c ợ F2. Bi t ế quá trình gi m ả phân bình thư ng, ờ không có đ t ộ bi n. ế Xác đ nh ị tỉ lệ ki u ể gen, tỉ lệ ki u ể hình c a
ủ F2 trong phép lai trên và tỉ lệ ki u ể hình F2 gi ng ố ♂P, ♀P?
b. Cho phép lai P: ♂AabbDD x ♀AaBbdd. Bi t ế m i ỗ gen quy đ nh ị 1 tính tr ng, ạ tr i ộ l n ặ hoàn toàn, không có đ t ộ bi n. ế Hãy xác đ nh: ị Tỉ lệ giao tử cái ch a
ứ gen A, B và tỉ lệ giao tử đ c ự ch a ứ gen a, b đư c ợ tạo ra? T l ỉ ệ ki u ge ể n AaBbDd và tỉ l ki ệ u ể hình A-B-D- đ ở i ờ con F1? Câu 2. (2,0 điểm). Ở m t ộ loài th c ự v t, ậ khi cho lai gi a ữ hai cơ thể v i ớ nhau thu đư c ợ F1 có tỉ lệ ki u ể
hình 3 thân cao, quả tròn : 1 thân cao, qu ả b u. ầ Bi n ệ lu n ậ và vi t ế s ơ đ ồ lai cho phép lai trên. Bi t ế các c p ặ gen quy đ nh ị các c p ặ tính tr ng ạ n m ằ trên các c p ặ NST thư ng ờ khác nhau, tính trạng thân cao tr i ộ hoàn toàn so v i ớ thân th p, ấ gi m ả phân bình thư ng ờ và không có đ t ộ bi n. ế Câu 3. (3,0 điểm). a. Trong các kì c a
ủ quá trình nguyên phân, NST có nh ng ữ ho t ạ đ ng ộ cơ b n ả nào? Nh ng ữ hoạt đ ng nà ộ o c a ủ NST chỉ có quá ở trình gi m ả phân, không có quá ở trình nguyên phân? b. M t
ộ nhóm tế bào sinh giao tử đ c ự có ki u ể gen Ee ti n ế hành gi m ả phân bình thư ng, ờ không có đ t ộ bi n x ế ảy ra. Vi t
ế các loại giao tử có th t ể ạo ra? Câu 4. (2,0 điểm). Hãy viết s đ ơ c ồ ơ ch xá ế c đ nh ị gi i ớ tính c ở hâu chấu ? (cho bi t ế b N ộ ST c a ủ con cái là 2n = 24, con đ c
ự là 2n = 23 và cặp NST gi i ớ tính con cái kí hi u l ệ à XX, con đ c ự kí hi u ệ là XO). Câu 5. (4,0 điểm). a. Axit nucleic đư c ợ t ng ổ h p t ợ heo nguyên t c ắ nào? b. M t
ộ đoạn ADN nhân đôi m t ộ số đ t ợ . Trong t ng ổ số đo n ạ ADN con sinh ra th y ấ có 14 mạch đ n ơ đ u c ề h a ứ các nucleotit t ự do môi trư ng ờ n i ộ bào cung c p. ấ M c ạ h đ n ơ th ứ nh t ấ c a ủ đo n ạ ADN ban đ u
ầ có A = 225 và G = 375, m c ạ h th ứ hai c a ủ đo n
ạ ADN đó có A = 300 và G = 600. Tính s nuc ố leotit t ng ừ loại môi trư ng ờ cung c p c ấ ho quá trình nhân đôi c a ủ đo n ạ ADN nói trên? Câu 6. (4,0 điểm) M t ộ gen do bị đ t ộ bi n ế m t ấ đi m t ộ đo n ạ (g m ồ hai m c ạ h b ng
ằ nhau) nên số nucleotit Timin
giảm đi 1/5 và số nucleotit Xitôzin m t ấ đi b ng ằ 1/10 s ố nucleotit lo i ạ Guanin c a ủ gen ch a ư b ịđ t ộ biến. Khi đo n ạ gen còn l i ạ t ự nhân đôi thì nhu c u ầ so v i ớ trư c ớ v ề s ố nucleotit đã b t ớ đi 90 Guanin và 120 Adenin. a. Tìm s l ố ư ng ợ và tỉ l % t ệ ng ừ lo i ạ nucleotit c a ủ gen ch a ư b đ ị t ộ bi n? ế b. Gen ch a ư b đ ị t ộ bi n c ế ó chi u ề dài bao nhiêu micromet? c. Đ t ộ bi n ế gen có l i ợ hay có h i ạ cho b n ả thân sinh v t ậ ? gi i ả thích? Câu 7. (2,0 điểm) B nh
ệ máu khó đông ở ngư i ờ do gen đ t ộ bi n ế l n ặ (kí hi u ệ h) n m
ằ trên NST X gây ra, ngư i ờ có gen tr i ộ (kí hi u ệ H) không bị b nh ệ này; Gen H và h đ u
ề không có trên NST Y. M t ộ ngư i ờ bị b nh
ệ máu khó đông có ngư i ờ em trai đ ng ồ sinh không m c ắ b nh ệ này, cho r ng ằ trong gi m ả phân ở
bố và mẹ không xảy ra đ t ộ biến.
a. Hãy cho biết cặp đ ng s ồ inh này cùng tr ng ha ứ y khác tr ng? ứ Gi i ả thích? b. Ngư i ờ b b ị nh m ệ áu khó đông thu c ộ gi i ớ tính nào? Vì sao? ……Hết……

H v
ọ à tên thí sinh.............................................................số báo danh................................... SỞ GD&ĐT NGH Ệ AN KỲ THI CH N Ọ H C Ọ SINH GI I Ỏ T NH Ỉ L P Ớ 9 C P Ấ THCS NĂM H C Ọ 2016 – 2017 HƯ NG Ớ D N Ẫ CH M Ấ Đ Ề THI CHÍNH TH C Ứ Môn: SINH H C Ọ - B NG Ả A (Hư ng ớ dẫn chấm này g m ồ 04 trang)
Câu 1. (3,0 đi m). ể a. Ở m t ộ loài th c ự v t ậ , gen A quy đ nh ị thân cao tr i ộ hoàn toàn so v i ớ gen a quy đ nh ị thân thấp; gen B quy đ nh ị hoa đỏ tr i ộ hoàn toàn so v i ớ gen b quy đ nh ị hoa tr ng. ắ Hai c p ặ gen này n m ằ trên hai c p ặ NST tư ng ơ đ ng
ồ khác nhau. Cho cây bố có ki u ể gen AAbb giao ph n ấ v i ớ cây m ẹ có kiểu gen aaBB đư c
ợ F1. Cho F1 tự thụ phấn đư c ợ F2. Bi t ế quá trình gi m ả phân bình thư ng, ờ không có đ t ộ bi n. ế Xác đ nh ị tỉ lệ ki u ể gen, tỉ lệ ki u ể hình c a
ủ F2 trong phép lai trên và tỉ lệ ki u ể hình F2 gi ng ố ♂P, ♀P?
b. Cho phép lai P: ♂AabbDD x ♀AaBbdd. Bi t ế m i ỗ gen quy đ nh 1 t ị ính tr ng, t ạ r i ộ l n hoà ặ n toàn, không có đ t ộ bi n. ế Hãy xác đ nh: ị Tỉ lệ giao tử cái ch a ứ gen A, B đư c ợ t o ạ ra ? T ỉl ệ giao tử đ c ự ch a ứ gen a, b đư c ợ t o ạ ra? T ỉl ệ ki u ể gen AaBbDd ở đ i ờ con F1? Tỉ lệ ki u ể hình A-B-D- ở đ i ờ con F1? Ý N I Ộ DUNG ĐI M Ể a. - Xác đ nh ị t ỉ l ệ ki u ể gen, t ỉl ệ ki u ể hình c a ủ F2: + Tỉ l ki ệ ểu gen F1: 100% AaBb 0,25 + Tỉ l ki ệ ểu hình F 0,25 1 : 100% thân cao, hoa đỏ + Tỉ l ki
ệ ểu gen F2: 1AABB: 2AABb: 1AAbb: 2AaBB : 4AaBb: 2Aabb: 1aaBB: 2aaBb: 1aabb 0,5 + Tỉ l ki
ệ ểu hình F2 : 9/16 Thân cao, hoa đ : ỏ 3/16 thân cao, hoa tr ng: ắ 3/16 thân th p, ấ hoa đ :
ỏ 1/16 thân thấp, hoa tr ng. ắ 0,5 - Xác đ nh ị t ỉ l ệ ki u ể hình ở đ i
ờ F2 giống ♂ P, giống ♀ P: +T ỉ l ệ kiểu hình F 0,25 2 gi ng ố ♂ P: Thân cao, hoa tr ng ắ = 3/16 +T ỉ l ệ kiểu hình F 0,25 2 gi ng ố ♀ P: Thân th p, ấ hoa đ ỏ = 3/16 b. -Tỉ l ệ giao t ử cái ch a ứ gen A,B đư c ợ t o ạ ra: 1/2A x 1/2B = 1/4AB 0,25 -Tỉ l ệ giao t ử đ c ự ch a ứ gen a, b đư c ợ t o ạ ra: 1/2 a x 1,0 b = 1/2 ab 0,25 - Tỉ l ệ ki u ể gen AaBbDd ở đ i ờ con F 0,25
1: 2/4Aa x 1/2Bb x 1,0 Dd = 2/8 AaBbDd 0,25 - Tỉ l ệ ki u ể hình A-B-D- ở đ i
ờ con F1: 3/4A- x 1/2B- x 1,0D- = 3/8 A-B-D-
Câu 2. (2,0 điểm). Ở m t ộ loài th c ự v t, ậ khi cho lai gi a ữ hai cơ thể v i ớ nhau thu đư c ợ F1 có tỉ lệ ki u ể
hình 3 thân cao, quả tròn : 1 thân cao, qu ả b u. ầ Bi n ệ lu n ậ và vi t ế s ơ đ ồ lai cho phép lai trên. Bi t ế các c p ặ gen quy đ nh ị các c p ặ tính tr ng ạ n m ằ trên các c p ặ NST thư ng ờ khác nhau, tính trạng thân cao tr i ộ hoàn toàn so v i ớ thân th p, ấ gi m ả phân bình thư ng ờ và không có đ t ộ bi n. ế Ý N I Ộ DUNG ĐI M Ể - Bi n ệ luận xác đ nh ị ki u ể gen c a ủ P: Hai cặp tính tr ng di ạ truy n t ề heo quy lu t ậ phân li đ c ộ l p. ậ + Xét tính trạng chi u c ề ao cây: Quy ư c
ớ gen: A: Thân cao; gen a: Thân th p ấ Ở F 0,25
1: 100% thân cao => P: AA x AA ho c ặ AA x Aa hoặc AA x aa
+ Xét tính trạng hình d ng qu ạ ả: F
ở 1 : quả tròn/ quả bầu = 3/1 => Quả tròn tr i ộ hoàn toàn so v i ớ qu b ả u. Q ầ uy ư c ớ gen B: Qu t ả ròn; gen b: Qu b ả u ầ => P: Bb x Bb 0,25 + Xét s di ự truy n ề đ ng t ồ h i ờ 2 c p t ặ ính tr ng, t ạ a có:


P1:(AA x AA)(Bb x Bb) =>P1: AABb (thân cao, qu t
ả ròn) x AABb (thân cao, qu t ả ròn) 0,25
P2: (AA x Aa)(Bb x Bb) =>P2: AABb (thân cao, qu t
ả ròn) x AaBb (thân cao, qu t ả ròn) 0,25
P3: (AA x aa)(Bb x Bb) =>P3: AABb (thân cao, qu t
ả ròn) x aaBb (thân th p, qu ấ t ả ròn) 0,25 - Vi t ế s
ơ đồ lai cho phép lai: HS hoàn thành 3 s ơ đ ồ lai P1, P2, P3 ( mỗi s
ơ đồ lai 0,25 đi m) ể 0,75
Câu 3. (3,0 đi m ể ). a. Trong các kì c a
ủ quá trình nguyên phân, NST có nh ng ữ ho t ạ đ ng ộ cơ b n ả nào? Nh ng ữ ho t ạ đ ng ộ nào c a ủ NST chỉ có ở quá trình gi m ả phân, không có ở quá trình nguyên phân? b. M t
ộ nhóm tế bào sinh giao tử đ c ự có ki u ể gen Ee ti n ế hành gi m ả phân bình thư ng, ờ không có đ t ộ bi n ế x y ả ra. Vi t ế các lo i ạ giao t ử có th ể t o ạ ra? Ý N I Ộ DUNG ĐI M Ể a. - Các hoạt đ ng ộ c ơ b n ả c a ủ NST trong các kì c a ủ quá trình nguyên phân: + Kì đ u: ầ NST kép đóng xo n, ắ co ng n ắ và tâm đ ng ộ đính vào các s i ợ t ơ c a ủ 0,25 thoi phân bào. + Kì gi a ữ : NST kép đóng xo n ắ c c ự đ i ạ và t p ậ trung thành m t ộ hàng ở m t ặ 0,25 phẳng xích đạo c a ủ thoi phân bào.
+ Kì sau: 2 cromatit trong t ng ừ NST kép tách nhau ở tâm đ ng ộ thành 2 NST 0,25 đ n ơ rồi phân li v ề hai c c ự nh ờ s ự co rút c a ủ s i ợ t ơ thu c ộ thoi phân bào. 0.25
+ Kì cuối: các NST dãn xo n ắ , dài ra ở d ng ạ s i ợ m nh. ả - Nh ng ữ hoạt đ ng ộ c a ủ NST ch ỉcó ở quá trình gi m ả phân, không có ở quá trình nguyên phân: + Ti p ế h p
ợ cặp đôi của các NST kép tư ng ơ đ ng ồ theo chi u ề d c ọ và chúng có 0,5 th ể bắt chéo v i ớ nhau, sau đó tách r i ờ nhau. + Tập trung và x p ế song song thành 2 hàng ở m t ặ ph ng ẳ xích đ o ạ c a ủ thoi phân 0,25 bào. + Các NST kép trong c p ặ NST tư ng ơ đ ng ồ phân li đ c ộ l p ậ v i ớ nhau v ề 2 c c ự tế 0,25 bào. b. - Các loại giao t ử có th ể t o ạ ra trong trư ng ờ h p ợ không có trao đ i ổ đo n ạ NST: BDE; bdE; BDe; bde; 0,5 - Các loại giao t ử có th ể t o ạ ra trong trư ng ờ h p ợ có trao đ i ổ đo n ạ NST:
BDE ; bdE; BDe ; bde; BdE ; bDE; Bde ; bDe; 0,5
Câu 4 (2,0 điểm). Hãy vi t ế s ơ đ ồ c ơ ch xác ế đ n ị h gi i ớ tính ở châu ch u ấ ? (cho bi t ế b N ộ ST c a ủ con cái là 2n = 24, con đ c ự là 2n = 23 và c p ặ NST gi i
ớ tính con cái kí hi u ệ là XX, con đ c ự kí hi u ệ là XO). Ý N I Ộ DUNG ĐI M Ể Sơ đồ c ơ ch ế xác đ nh ị gi i ớ tính ở châu ch u: ấ P: 22A+XX ( châu ch u
ấ cái) x 22A+XO (châu ch u ấ đ c ự ) 0,5 G 0,5 P: (11A+X) (11A+X), (11A+O)
F1: (11A+X) x (11A+X) => 22A+XX (châu ch u cái ấ ) (11A+X) x (11A+O) 0,5 => 22A+XO (châu ch u đ ấ c) ự 0,5
Câu 5. (4,0 điểm). a. Axit nucleic đư c ợ t ng ổ h p ợ theo nguyên t c ắ nào?

b. M t
ộ đoạn ADN nhân đôi m t ộ số đ t ợ . Trong t ng ổ s ố đo n ạ ADN con sinh ra th y ấ có 14 mạch đ n ơ đ u ề ch a
ứ các nucleotit tự do môi trư ng ờ n i ộ bào cung c p ấ . M c ạ h đ n ơ thứ nhất c a ủ đoạn ADN ban đ u
ầ có A = 225 và G = 375, m c ạ h th ứ hai c a ủ đo n ạ ADN đó có A =
300 và G = 600. Tính số nucleotit t ng ừ lo i ạ môi trư ng ờ cung c p
ấ cho quá trình nhân đôi c a ủ đoạn ADN nói trên? Ý N I Ộ DUNG ĐI M Ể a. - Axit nucleic có 2 lo i: ạ ADN và ARN - ADN đư c ợ t ng ổ h p ợ theo các nguyên t c ắ : + Nguyên t c ắ bổ sung: M c ạ h m i ớ c a ủ ADN con đư c ợ t ng ổ h p ợ d a ự trên m c ạ h khuôn của ADN m . ẹ Các nucleotit ở m c ạ h khuôn liên k t ế v i ớ các nucleotit t ự do 0,5 trong môi trư ng ờ n i ộ bào theo nguyên t c ắ A liên k t ế v i ớ T và ngư c ợ l i ạ , G liên k t ế v i ớ X và ngư c ợ l i ạ . + Nguyên t c ắ gi ữ l i ạ m t ộ n a ử (bán b o ả toàn): Trong m i ỗ ADN con có m t ộ m c ạ h của ADN m ẹ (m c ạ h cũ), m c ạ h còn l i ạ đư c ợ t ng ổ h p ợ m i. ớ 0,5 - ARN đư c ợ t ng ổ h p ợ theo các nguyên t c ắ : + Nguyên t c ắ khuôn m u: ẫ Phân t ử ARN đư c ợ t ng ổ h p ợ d a ự trên m t ộ m c ạ h đ n ơ của gen v i ớ vai trò khuôn m u ẫ . 0,5 + Nguyên t c
ắ bổ sung: Các nucleotit trên m c ạ h khuôn liên k t ế v i ớ các nucleotit tự do trong môi trư ng ờ n i ộ bào theo nguyên t c ắ A liên k t ế v i ớ U, T liên k t ế v i ớ 0,5 A, G liên k t ế v i ớ X và X liên k t ế v i ớ G. b. - T n ổ g s ố m c ạ h trong t t ấ c ả các đo n ạ ADN con t o ạ ra : 14 +2 =16 m c ạ h 0,25 - T n ổ g s ố đo n ạ ADN con t o ạ ra: 16/2 = 8 0,25 - S ố l n ầ t ự nhân đôi c a ủ đo n ạ ADN ban đ u ầ : g i ọ k là s ố l n ầ t ự nhân đôi, ta có 2k =8 = 23, k = 3. 0,25 - Đo n ạ ADN ban đ u
ầ có: A1 = T2 = 225, A2 = T1 = 300, 0,25
G1 = X2 = 375, G2 = X1 = 600.
Suy ra A = T = 300 + 225 = 525, G = X = 375 + 600 = 975 0,5 - S ố nucleotit t ng ừ lo i ạ môi trư ng ờ cung c p
ấ cho quá trình nhân đôi nói trên c a ủ
đoạn ADN: A = T = 525 x 7 = 3675; G = X = 975 x 7 = 6825 0,5 Câu 6. (4,0 đi m ể )
a. Giải thích cơ chế hình thành các h p ợ tử có c p ặ NST gi i ớ tính XXY, XYY ở m t ộ loài chim. Bi t ế con tr ng ố gi m ả phân bình thư ng. ờ b. M t ộ gen do bị đ t ộ bi n ế m t ấ đi m t ộ đo n ạ (g m ồ hai m c ạ h b ng ằ nhau) nên s ố nucleotit Timin giảm đi 1/5 và s ố nucleotit Xitôzin m t ấ đi b ng ằ 1/10 s ố nucleotit lo i ạ Guanin c a ủ gen ch a ư bị đ t ộ bi n ế . Khi đo n ạ gen còn l i ạ t ự nhân đôi thì nhu c u ầ so v i ớ trư c ớ v ề s ố nucleotit đã b t
ớ đi 90 Guanin và 120 Adenin. Xác đ nh ị s ố lư ng, ợ t ỉ l ệ % t ng ừ lo i ạ nucleotit và chi u ề dài c a ủ gen ch a ư b ịđ t ộ bi n? ế Ý NỘI DUNG ĐIỂM a. - Con chim trống (XX) gi m ả phân bình thư ng ờ ch ỉ cho 1 lo i ạ tinh trùng X 0,25 - C ơ ch ế hình thành h p ợ t ử có c p ặ NST XXY: + XXY đư c
ợ hình thành do tinh trùng X th ụ tinh v i ớ tr ng ứ XY. 0,25 + Tr ng ứ XY đư c ợ t o
ạ ra do ở con mái (XY) gi m ả phân không bình thư ng ờ 0,25 trong giảm phân 1, gi m ả phân 2 bình thư ng. ờ - C ơ ch ế hình thành h p ợ t ử có c p ặ NST XYY: + XYY đư c
ợ hình thành do tinh trùng X th ụ tinh v i ớ tr ng ứ YY.