Đề thi hsg Sinh học 9 Tỉnh Thanh Hóa năm 2023 có đáp án

Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả )
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI CẤP THANH HÓA TỈNH NĂM H C Ọ ….. Môn thi: SINH H C Ọ - L P Ớ 9
ĐỀ THI ĐỀ XUẤT Ngày thi: 21/10/2019 Th i
ờ gian: 150 phút (không k t ể h i ờ gian giao đ ) ề
(Đề thi gồm có 02 trang, 10 câu) Câu 1 (2.0 đi m ể ) a. Trình bày và gi i ả thích thí nghi m ệ xác đ nh ị thành ph n ầ , tính ch t ấ c a ủ xư ng. ơ Vì sao khi ninh xư ng ơ lâu, xư ng ơ s ẽ m m ề (b ) ở ? b. Tại sao nên t p ậ thể d c ụ gi a ữ bu i ổ h c ọ v i ớ nh ng ữ đ ng ộ tác vui nh n? ộ Câu 2 (2.0 đi m ể ) a. Huy t ế áp là gì? Hãy cho bi t ế huy t ế áp s ẽ thay đ i ổ nh ư th ế nào trong các trư ng ờ h p ợ sau đây và gi i ả thích: Khi ng , ủ khi ch y ạ , khi s ợ hãi. b. Khi truy n ề máu c n ầ tuân thủ nh ng ữ nguyên t c ắ nào? Vì sao ngư i ờ có nhóm máu AB không th ể truy n ề máu cho ngư i ờ có nhóm máu O? Câu 3 (2.0 đi m ể ) Thực hi n ệ thí nghi m ệ v ề trao đ i ổ khí c a ủ m t ộ h c ọ sinh, ngư i ờ ta thu đư c ợ k t ế quả sau: Thể tích th ở ra bình thư ng ờ là 500ml, hít vào g ng ắ s c ứ là 2500ml, th ở ra g ng ắ s c ứ là
1000ml. Tổng dung tích ph i ổ c a ủ h c ọ sinh đó là 5000ml. a. Xác đ nh ị lư ng ợ khí c n ặ và dung tích s ng ố c a ủ h c ọ sinh đó. b. Trong lư ng ợ khí hít vào và th ở ra bình thư ng ờ ngư i ờ ta th y ấ có 20,96% lư ng ợ khí O2 đư c
ợ hít vào và 16,4% lư ng ợ khí O2 thải ra. Tính th ể tích lư ng ợ khí O2 đư c ợ hít vào và thở ra. Tại sao lư ng ợ khí O2 thải ra lại gi m ả so v i ớ lúc hít vào? c. Ý nghĩa c a ủ vi c ệ hô h p ấ sâu. Câu 4 (2.0 đi m ể ) a. Vì sao nói đ i ạ não ngư i ờ ti n ế hóa h n ơ đ i ạ não c a ủ các đ ng ộ v t ậ l p ớ thú? b. Trên m t ộ con c ế h đã đư c ợ mổ để nghiên c u ứ rễ t y ủ , m t ộ b n ạ h c ọ sinh vô tình làm đ t ứ m t ộ số rễ t y ủ . B ng
ằ cách nào em có thể phát hi n ệ đư c ợ rễ nào còn, r ễ nào bị đứt? Hãy gi i ả thích. Câu 5 (2.0 điểm) a. Nêu nh ng ữ u ư đi m ể ở đ u ậ Hà Lan thu n ậ l i
ợ cho quá trình nghiên c u ứ c a ủ Menđen? b. Ở m t ộ giống đ u ậ h t ạ đỏ tự thụ ph n ấ (nghiêm ng t) ặ , m t ộ đ t ộ bi n ế gen l n ặ làm xuất hi n ệ đ u ậ h t ạ tr ng ắ nh ng ư b t ấ th . ụ Trong m t ộ thí nghi m ệ gieo tr ng ồ 10 h t ạ đ u ậ đ , ỏ sau 3 th ế h ệ t ự th ụ ph n: ấ + 9 hạt đậu đ u ề cho các th ế h ệ sau 100% đ u ậ h t ạ đ . ỏ + 1 h t ạ đ u ậ tự thụ ph n ấ cho thế hệ con v a ừ có đ u ậ h t ạ đỏ v a ừ có đ u ậ h t ạ tr ng. ắ Ti p ế t c ụ cho các đ u
ậ ở thế hệ con tự thụ ph n ấ thì th ế h
ệ F2 và F3 sẽ như thế nào về tỉ lệ ki u ể hình? Câu 6 (2.0 điểm) a. Phân tử ADN có c u
ấ trúc như thế nào để đ m ả b o ả cho chúng b n ề v ng ữ tư ng ơ đối và đa d ng ạ đ c ặ thù? b. Ở m t ộ loài đ ng ộ v t, ậ xét 50 tinh bào b c ậ 1 có 2 c p ặ nhi m ễ s c ắ th ể kí hi u ệ BbDd. Trong quá trình gi m ả phân c a
ủ các tinh bào trên có 48 tinh bào gi m ả phân bình thư ng ờ M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85 còn 2 tinh bào gi m ả phân không bình thư ng ờ (r i ố lo n ạ l n ầ gi m ả phân I ở c p ặ nhi m ễ s c ắ th ể Bb, gi m ả phân II bình thư ng, ờ c p ặ Dd gi m ả phân bình thư ng) ờ . Xác đ nh ị số lư ng ợ tinh trùng đư c ợ t o ạ ra từ 50 tinh bào b c ậ 1 nói trên và t ỉl ệ tinh trùng bd? Câu 7 (2.0 điểm) a. Muốn gây đ t ộ bi n ế gen thì tác đ ng ộ vào giai đo n ạ nào c a ủ chu kì tế bào s ẽ đ t ạ hiệu quả cao nh t? ấ Vì sao? b. Gen A có chi u
ề dài 0,51µm và có 3900 liên k t ế hiđrô bị đ t ộ bi n ế thành alen a.
Cặp gen Aa tự nhân đôi liên ti p ế 2 l n, ầ môi trư ng ờ n i ộ bào đã cung c p ấ 3597 nucleotit
loại ađênin và 5403 nucleotit lo i ạ guanin. Xác đ nh ị d ng ạ đ t ộ bi n ế đã x y ả ra v i ớ gen A. Câu 8 (2.0 điểm) a. u
Ư thế lai là gì? Vì sao u ư thế lai gi m ả d n ầ qua các th ế h ? ệ Mu n ố duy trì bi u ể hiện ưu th ế lai ở cây tr ng, ồ ngư i ờ ta s ử d ng ụ bi n ệ pháp nào? b. M t ộ quần thể đ u
ậ Hà Lan, các cây mang t ỉl ệ ki u ể gen: 2AA: 3Aa: 1aa. N u ế
các cây này tự thụ ph n,
ấ sau 2 thế hệ thì tỉ lệ ki u ể gen c a ủ qu n ầ thể sẽ như th ế nào? Bi t ế các h t ạ n y ả m m
ầ 100% và các cây con phát tri n ể bình thư ng ờ . Câu 9 (2.0 điểm)
a. Có các loài sinh v t ậ sau: - Loài A s ng ố ở c a ử sông Mã ở t ng ầ nư c ớ m t ặ . - Loài B sống ở bi n ể (ngoài kh i ơ cách c a ử sông Mã 200km, đ ộ sâu 500m). - Loài C sống trên cây ở vư n ờ qu c ố gia B n ế En. Hãy sắp x p ế 3 loài trên theo m c ứ đ ộ gi m ả d n ầ v ề gi i ớ h n ạ nhi t ệ (r ng ộ hay h p) ẹ và giải thích. b. Việt Nam là m t ộ trong nh ng ữ qu c ố gia trên th ế gi i ớ ch u ị tác đ ng ộ m nh ạ nh t ấ c a ủ bi n ế đổi khí h u ậ Trái đ t. ấ Ngư i ờ ta d ự tính đ n ế năm 2050 thì nhi u ề vùng ven bi n ể s ẽ bị ngập chìm do m c ự nư c ớ bi n ể tăng lên. Giải thích vì sao x y ả ra hi n ệ tư ng ợ đó và nêu m t ộ s ố bi n ệ pháp kh c ắ ph c ụ ? Câu 10 (2.0 điểm) Cho m t ộ hệ sinh thái đ ng
ồ cỏ có các loài sinh v t ậ sau đây: th c ự v t ậ , th , ỏ r n ắ , c ế h, chu t, ộ châu ch u, ấ sâu ăn lá, đ i ạ bàng, chim ăn sâu. a. Vẽ s ơ đồ lư i ớ th c ứ ăn trong qu n ầ xã sinh v t ậ nói trên. b. N u ế lo i ạ trừ r n ắ ra kh i ỏ qu n ầ xã trên thì nh ng ữ loài nào sẽ bị nh ả hư ng ở tr c ự ti p, ế những loài nào có s ố lư ng ợ cá th ể tăng? Vì sao? Hết
Cán bộ coi thi không gi i
ả thích gì thêm H
ọ tên thí sinh........................................................................... S ố BD.................. Giám th ị s
ố 01....................................... Giám th ịs
ố 02.......................................... 2
SỞ GD & ĐT THANH HÓA KÌ THI CHỌN H C Ọ SINH GI I Ỏ C P Ấ T N Ỉ H NĂM HỌC 209 - 2020 HƯ NG Ớ D N Ẫ CH M Ấ MÔN SINH H C Ọ L P Ớ 9 Đ Ề THI Đ X Ề U T Ấ ( Hư ng d ớ n ch ẫ m ấ g m ồ 10 câu, 05 trang ) Nội dung Điể Câu m a. - Thí nghiệm xác đ nh ị thành ph n ầ hóa h c ọ và tính ch t ấ c a ủ xư ng: ơ 0,25 + Thí nghi m ệ 1: Lấy xư ng ơ đùi c ế h trư ng
ở thành ngâm trong dung d c ị h HCl 10% sau 10-15 phút l y ấ ra ta th y ấ xư ng ơ m m ề và d ễ u n ố cong. + Thí nghi m ệ 2: Đốt m t ộ m u ẫ xư ng ơ đùi c ế h khác trên ng n ọ l a ử đèn c n ồ cho 0,25 đ n ế khi xư ng ơ không cháy n a ữ (không th y
ấ khói bay lên) ta dùng tay bóp nhẹ thấy mi ng ế xư ng ơ nát v n. ụ - Nhận xét k t ế qu : ả 0,25 + Từ thí nghi m ệ 1: Ta th y ấ ph n ầ khoáng (chủ y u ế canxi) trong xư ng ơ tan h t ế , ch t ấ còn l i ạ là ch t ấ h u ữ c ơ (c t ố giao) làm cho xư ng ơ m m, ề d o ẻ .
Câu 1 + Từ thí nghi m ệ 2: Ta th y ấ ph n ầ h u ữ c ơ (c t ố giao) b ịcháy h t, ế ch t ấ còn l i ạ
(2,0 đ) là thành ph n ầ khoáng giúp xư ng ơ r n, ắ ch c ắ . -> K t ế luận: Thành ph n ầ c a ủ xư ng ơ g m ồ có khoáng ch t ấ ( chủ y u ế canxi) 0,25 giúp xư ng ơ rắn, ch c ắ và ph n ầ h u ữ c ơ (c t ố giao) giúp xư ng ơ m m ề d o. ẻ
- Vì: Khi ninh lâu, ph n ầ c t ố giao tan h t ế làm cho nư c ớ h m ầ xư ng ơ thư ng ờ 0,5 sánh và ng t, ọ ph n ầ còn l i ạ là khoáng ch t ấ (ch t ấ vô c ) ơ không đư c ợ liên k t ế b i ở cốt giao nên b ịm m ề (b ) ở . b. Vì: - Tập th ể d c ụ làm tăng cư ng ờ ho t ạ đ ng ộ c a ủ các h ệ c ơ quan khác nh : ư H ệ hô 0,25 hấp cung c p ấ oxi cho cơ thể nhi u ề h n, ơ hệ tu n ầ hoàn máu th i ả axit lactic đư c ợ nhanh h n ơ giúp xua tan m t ệ m i. ỏ - V i ớ nh ng ữ đ ng ộ tác th ể d c ụ vui, gây cư i ờ giúp tinh th n ầ s ng ả khoái cho th i ờ 0,25 gian còn lại c a ủ bu i ổ h c ọ , bu i ổ làm vi c ệ đ t ạ hi u ệ qu ả cao h n. ơ Câu 2 a.
(2,0 đ) - Huy t ế áp là áp l c ự c a ủ dòng máu lên thành m c ạ h. 0,25 - Khi ngủ m i ọ ho t ạ đ ng ộ c a ủ cơ thể ở m c ứ th p ấ nh t, ấ tim đ p ậ ch m ậ l i ạ do 0,25 vậy huy t ế áp s ẽ th p ấ h n ơ so v i ớ khi th c ứ . - Khi ch y ạ tim ph i ả đ p ậ nhanh đ ể cung c p ấ máu đ n ế các c ơ b p ắ nên huy t ế áp 0,25 sẽ tăng. - Khi s ợ hãi andrenalin ti t ế ra nhi u ề làm co m c ạ h máu, tim đ p ậ nhanh d n ẫ đ n ế 0,25 tăng huy t ế áp. b. - Khi truy n ề máu c n ầ tuân th ủ nh ng ữ nguyên t c ắ sau: + Xét nghi m ệ nhóm máu. 0,25 + Ki m ể tra m m ầ b nh ệ . 0,25 3 - Vì: + Ngư i
ờ có nhóm máu AB trong h ng ồ c u ầ có 2 lo i ạ kháng nguyên A và B, huy t ế tư ng ơ không có kháng th ể α và β. 0,25 + Ngư i
ờ có nhóm máu O trong h ng ồ c u
ầ không có kháng nguyên A và B, huy t ế tư ng ơ có c ả α và β.
+ Mà kháng thể α và β trong huy t ế tư ng ơ gây k t ế dính kháng nguyên 0,25 tư ng
ơ ứng là A và B -> Vì v y ậ , ngư i
ờ có nhóm máu AB không th ể truy n ề cho ngư i ờ có nhóm máu O. a. - Dung tích s ng ố c a ủ h c
ọ sinh đó là: 500 + 2500 + 1000 = 4000ml 0,25 - Lư ng ợ khí c n
ặ là: 5000 – 4000 = 1000ml 0,25 b. 0,25 - Lư ng ợ
ôxi hít vào: 500 x 20,96% = 104,8ml Câu 3 - Lư ng ợ
ôxi thải ra: 500 x 16,4% = 82ml 0,25 (2,0 đ) - Lư ng ợ khí ôxi th i ả ra gi m ả vì: t i ạ phế nang, ôxi đư c ợ khu c ế h tán vào máu 0,5 và đư c ợ hồng c u ầ v n ậ chuy n ể đ n ế các t ế bào đ ể hô h p ấ . c. Ý nghĩa c a ủ vi c ệ hô h p ấ sâu: hô h p ấ sâu s ẽ làm tăng lư ng ợ khí h u ữ ích cho 0,5 hoạt đ ng ộ hô h p. ấ Vì th , ế c n ầ ph i ả rèn luy n ệ để có thể hô h p ấ sâu và gi m ả nhịp th . ở a. Đại não ngư i ờ ti n ế hóa h n ơ đ i ạ não c a ủ các đ ng ộ v t ậ thu c ộ l p ớ thú thể hiện ở các đi m ể sau: - Tỉ l ệ não so v i ớ c ơ th ể ở ngư i ờ l n ớ h n ơ các đ ng ộ v t ậ thu c ộ l p ớ thú. 0,25 - V ỏ não có nhi u
ề khe và rãnh làm tăng b ề m t ặ v ỏ não. 0,25 - Ngoài các trung khu v n ậ đ ng ộ , c m ả giác nh ư các đ ng ộ v t ậ thu c ộ l p ớ thú thì 0,5 ở ngư i
ờ còn có các trung khu hi u ể ti ng ế nói, hi u ể ch ữ vi t ế và v n ậ đ ng ộ ngôn ng . ữ b. - Để phát hi n
ệ rễ nào còn, rễ nào bị đ t ứ ta ti n
ế hành kích thích r t ấ m nh ạ 0,25
Câu 4 lần lư t ợ các chi b ng ằ dung d c ị h HCl 3%. (2,0 đ) + N u
ế chi đó không co, các chi còn l i ạ co ch ng ứ t ỏ r ễ trư c ớ bên đó b ịđ t ứ , r ễ trư c ớ bên còn l i ạ và r ễ sau còn. + N u
ế chi đó co, các chi còn l i ạ không co -> r ễ trư c ớ các bên còn l i ạ bị đứt. 0,25 + N u ế không chi nào co c ả ch ng ứ t ỏ r ễ sau bên đó b ịđ t. ứ - Giải thích: + R ễ trư c ớ d n ẫ truy n ề xung th n ầ kinh (TK) v n ậ đ ng ộ t ừ trung ư ng ơ th n ầ 0,25 kinh đi ra c ơ quan ph n ả ng ứ (c ơ chi). + R ễ sau d n ẫ truy n ề xung th n ầ kinh c m ả giác t ừ các c ơ quan v ề trung ư n ơ g 0,25 TK.
Câu 5 a. Ưu điểm của đậu Hà Lan: (2,0 đ) - Vòng đ i ờ ngắn, s ố lư ng ợ NST ít. 0,25 - Phổ bi n ế , d ễ trồng ở quê hư ng ơ ông. 0,25 - Có hoa lư ng ỡ tính, t ự th ụ ph n ấ khá nghiêm ng t ặ 0,25 - Có nhi u
ề cặp tính trạng tư ng ơ phản d ễ quan sát. 0,25 4