Giáo án Bài 26 Địa lí 10 Cánh diều: Vai trò, đặc điểm, cơ cấu, các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố dịch vụ

Ngày soạn: ………………………………………. PPCT: Tiết Bài 26
VAI TRÒ, ĐẶC ĐIỂM, CƠ CẤU,
CẮC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ DỊCH VỤ (Số tiết: 1 tiết) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
- Trình bày được cơ cấu, vai trò, đặc điểm của dịch vụ; phân tích được các nhân tố ảnh hưởng tới phát
triển và phân bố dịch vụ.
- Phân tích được các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố của ngành dịch vụ. 2. Về năng lực:
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: được hình thành và phát triển thông qua các hoạt động nhóm và phương
pháp dạy học thảo luận vai trò, các nhân tố ảnh hưởng tới ngành dịch vụ.
- Năng lực nhận thức khoa học địa lí: Giải thích các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển ngành dịch vụ.
- Năng lực tìm hiểu địa lí: viết báo cáo về ngành dịch vụ ở địa phương 3. Về phẩm chất
- Chăm chỉ: tích cực tìm thông tin và hứng thú với việc học, nghiên cứu về ngành dịch vụ
- Trách nhiệm: hoàn thành nhiệm vụ học tập bản thân được phân công khi làm việc nhóm, làm bài tập vận dụng.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Thiết bị dạy học
- Giáo án, 1 số bản đồ, tranh ảnh minh họa cho ngành dịch vụ. - Phiếu học tập. - Bộ mảnh ghép - Băng keo, nam châm
- Phiếu học tập làm việc nhóm
- Tiêu chí đánh giá sản phẩm 2. Học liệu
- Sách giáo khoa, vở ghi.
- Giấy note làm bài tập trên lớp, bảng nhóm, bút.
- Thiết bị truy cập internet.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Hoạt động 1: Mở đầu (Tình huống xuất phát) - 7 phút a. Mục tiêu:
- Tạo hứng khởi cho bài học, phát triển năng lực tư duy, khả năng liên kết kiến thức của học sinh.
- Kiểm tra kiến thức cũ về bài học của học sinh về bài nông nghiệp, công nghiệp, tạo tình huống vào bài. b. Nội dung:
- Học sinh tham gia trả lời các câu hỏi về sản phẩm của các ngành kinh tế. c. Sản phẩm:
- Câu trả lời của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV dẫn dắt học sinh về sản phẩm của các ngành kinh tế thông qua hệ thống câu hỏi:
+ Sản phẩm của ngành nông nghiệp là gì?
+ Sản phẩm của ngành công nghiệp là gì? 1


+ Sản phẩm của ngành du lịch là gì?
+ Sản phẩm của ngành thương mại là gì?
+ Sản phẩm của ngành giáo dục là gì?
+ Em nhận xét gì về sản phẩm của các ngành du lịch, thương mại, giáo dục…?
- Thực hiện nhiệm vụ: Thực hiện nhiệm vụ thông qua sự dẫn dắt của GV.
– Báo cáo, thảo luận: GV gọi HS trả lời câu hỏi.
– Kết luận: GV kết luận và dẫn dắt vào bài. Dịch vụ là những hoạt động có ích của con người tạo ra các
sản phẩm không tồn tại dưới hình thái vật chất, không dẫn đến việc chuyển quyền sở hữu. Theo nghĩa
rộng, dịch vụ là lĩnh vực kinh tế thứ ba trong nền kinh tế quốc dân, bao gồm các hoạt động kinh tế nằm
ngoài hai lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp. Theo nghĩa hẹp, dịch vụ là những hoạt động có ích của
con người tạo ra các sản phẩm không tồn tại dưới hình thái vật chất, không dẫn đến việc chuyển quyền sở
hữu nhằm thỏa mãn đầy đủ, kịp thời, thuận tiện, văn minh các nhu cầu của sản xuất và của đời sống xã hội.
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (30 phút)
NHIỆM VỤ 1: TÌM HIỂU VAI TRÒ NGÀNH DỊCH VỤ (10 PHÚT) a. Mục tiêu
- Phân tích được vai trò của ngành dịch vụ, cho ví dụ minh họa. b. Nội dung
- HS được yêu cầu hoạt động theo nhóm: Đọc SGK và tìm ví dụ minh họa cho các vai trò của ngành dịch vụ. c. Sản phẩm
- Kết quả làm việc theo nhóm.
- Ví dụ minh họa cho các vai trò của ngành dịch vụ.
- Câu trả lời miệng của HS.
d. Tổ chức thực hiện
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV giao nhiệm vụ cho các nhóm. Đọc SGK và tìm ví dụ minh họa cho các
vai trò của ngành dịch vụ.
✔ Nhóm 1: Lấy ví dụ minh họa ngành dịch vụ có vai trò “Phát triển nguồn nhân lực và phát triển con
người, giải quyết tốt các vấn đề xã hội.”
✔ Nhóm 2: Lấy ví dụ minh họa ngành dịch vụ có vai trò “Góp phần khai thác và sử dụng có hiệu
quả tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường.”
✔ Nhóm 3: Lấy ví dụ minh họa ngành dịch vụ có vai trò “Phát triển công nghiệp, nông nghiệp và
thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá.”
✔ Nhóm 4: Lấy ví dụ minh họa ngành dịch vụ có vai trò “Kết nối các hệ thống, yếu tố của thành
phần kinh tế, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội.”
✔ Nhóm 5: Lấy ví dụ minh họa ngành dịch vụ có vai trò “Thúc đẩy phân công lao động; toàn cầu
hoá và hội nhập quốc tế”
- Thực hiện nhiệm vụ: HS làm việc theo nhóm
- Báo cáo, thảo luận:
+ GV gọi 1, 2 HS trình bày kết quả
+ Các HS thuộc nhóm khác hỏi, phát vấn, phản biện…
- Kết luận, nhận định:
+ GV: Nhận xét, khen ngợi phần làm việc của HS.
+ GV chuẩn kiến thức. Mở rộng kiến thức các thành phố có ngành dịch vụ phát triển sẽ thúc đẩy kinh tế
phát triển mạnh mẽ như Niu i-Oóc, Luân Đôn, Tô-ki-ô… + HS: Lắng nghe, ghi bài.
SẢN PHẨM DỰ KIẾN 2

✔ Nhóm 1:
● Phát triển nguồn nhân lực và phát triển con người: ngành giáo dục, y tế
giúp nâng cao sức khỏe, nâng cao trình độ lao động… Giáo dục đại học và
sau đại học và khoa học công nghệ sẽ là hai ngành dịch vụ trung gian quan
trọng, giúp tăng năng suất của các ngành dịch vụ khác nhờ tạo ra nguồn lao
động có tay nghề cao và giúp cải tiến quá trình sản xuất và cung ứng dịch vụ.
● Giải quyết tốt các vấn đề xã hội: các dịch vụ hành chính công, hoạt động
đoàn thể…ví dụ hội người cao tuổi, hội nông dân…quan tâm đến từng bộ
phận/ tầng lớp nhân dân ✔ Nhóm 2:
● Góp phần khai thác và sử dụng có hiệu quả tài nguyên thiên nhiên: ngành
du lịch khai thác tốt các nguồn tài nguyên du lịch, thúc đẩy kinh tế phát triển.
● Bảo vệ môi trường: thông qua ngành viễn thông, tuyên truyền bảo vệ môi
trường sâu, rộng đến mọi tầng lớp nhân dân ✔ Nhóm 3:
● Phát triển công nghiệp, nông nghiệp: Ngành giao thông vận tải về ngành
thương mại giúp kết nối sản phẩm của ngành nông nghiệp và công nghiệp
tới thị trường. Thông qua buôn bán thúc đẩy ngành nông nghiệp và công nghiệp phát triển.
● Thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá: Khi ngành công nghiệp phát triển
sẽ thực hiện được quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. ✔ Nhóm 4:
● Kết nối các hệ thống, yếu tố của thành phần kinh tế: Trong phân ngành
giao thông vận tải và thông tin liên lạc các ngành kinh tế được kết nối với
nhau tạo thành một thể thống nhất. Thiếu bất kỳ một ngành nào đều không
đem lại hiệu quả kinh tế cao.
● Đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội: Các ngành dịch vụ tiêu dùng và
dịch vụ công đáp ứng trực tiếp nhu cầu của con người. Ngành dịch vụ
kinh doanh cung ứng các dịch vụ cần thiết cho các ngành sản xuất khác. ✔ Nhóm 5:
● Thúc đẩy phân công lao động: Khi ngành dịch vụ phát triển sẽ thúc đẩy quá
trình chuyển dịch lao động từ ngành nông nghiệp và công nghiệp sang dịch vụ và ngược lại.
● Thúc đẩy toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế: Trong quá trình toàn cầu hóa
và khu vực hóa không thể thiếu ngành viễn thông và giao thông vận tải,
nhất là đường biển và đường hàng không. Nền kinh tế dịch vụ hiện nay dựa
trên hai nền tảng chính là toàn cầu hoá và kinh tế tri thức, được thúc đẩy
bởi những thành tựu của tiến bộ khoa học kỹ thuật. Toàn cầu hoá và kinh tế
tri thức làm thay đổi thói quen sinh hoạt và tiêu dùng trong đời sống kinh tế
- xã hội, xu hướng kinh doanh và chính sách của chính phủ đối với ngành kinh tế dịch vụ. 3

1. Vai trò
- Phát triển nguồn nhân lực và phát triển con người, giải quyết tốt các vấn đề xã hội.
- Góp phần khai thác và sử dụng có hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường.
- Phát triển công nghiệp, nông nghiệp và thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
- Kết nối các hệ thống, yếu tố của thành phần kinh tế, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội.
- Thúc đẩy phân công lao động; toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế
NHIỆM VỤ 2: TÌM HIỂU ĐẶC ĐIỂM NGÀNH DỊCH VỤ (5 PHÚT) a. Mục tiêu
- Phân tích được đặc điểm của ngành dịch vụ. b. Nội dung
- Phân tích được đặc điểm của ngành dịch vụ.
- Học sinh hoạt động cả lớp c. Sản phẩm
- Câu trả lời của HS
d. Tổ chức thực hiện
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV sử dụng bộ câu hỏi định hướng để HS phân biệt được sản phẩm của ngành
dịch vụ so với ngành khác để thấy được đặc điểm của ngành dịch vụ
1. Thế nào là sản phẩm phi vật chất/ phi vật thể?
2. Kể tên các loại hình dịch vụ em đang sử dụng, hưởng thụ hằng ngày.
3. Những ngành dịch vụ nào em muốn sử dụng trong thời gian tới hoặc khi có điều kiện?
4. Ngành nông nghiệp và công nghiệp có tách rời với ngành dịch vụ không?
- Thực hiện nhiệm vụ: HS làm việc cả lớp
- Báo cáo, thảo luận:
+ GV gọi 1,2 HS trình bày kết quả
+ GV dẫn dắt để học sinh rút ra được quá trình quá trình sản xuất (cung cấp) dịch vụ và tiêu dùng (hưởng
thụ) dịch vụ thường diễn ra đồng thời. Ví dụ khi em đi mua hàng, hoạt động mua và bán diễn ra đồng thời.
SẢN PHẨM DỰ KIẾN
1. Dịch vụ là những hoạt động có tính xã hội, tạo ra các sản phẩm phi vật thể. Vì thế, khác với các
sản phẩm hàng hoá hữu hình, dịch vụ thường không thể lưu trữ được, không thể vận chuyển
được mà chỉ có thể sử dụng ở nơi sản xuất.
2. Kể tên các loại hình dịch vụ em đang sử dụng, hưởng thụ hằng ngày: giáo dục, bán lẻ, viễn thông...
3. Những ngành dịch vụ nào em muốn sử dụng trong thời gian tới hoặc khi có điều kiện: du lịch,
ngân hàng, giáo dục...
4. Ngành nông nghiệp và công nghiệp có tách rời với ngành dịch vụ không: không tách rời ? tạo
thành một hệ thống hoàn chỉnh. 4