Giáo án Thơ hiện đại (2024) Cánh diều

Giáo án Ngữ văn 12 Cánh diều – Bài 8
Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 8. THƠ HIỆN ĐẠI
TIẾT…… : GIỚI THIỆU TRI THỨC NGỮ VĂN VÀ NỘI DUNG BÀI HỌC I. MỤC TIÊU
- Phân tích, đánh giá được chủ đề, giá trị nhận thức, thẩm mĩ, triết lí nhân sinh của văn
bản thơ trữ tình hiện đại thông qua các yếu tố hình thức nghệ thuật như ngôn ngữ, hình
tượng, biểu tượng, yếu tố tượng trưng, siêu thực,…
- Hiểu và có ý thức giữ gìn và phát triển tiếng Việt.
- Viết được bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ.
- Biết trình bày và lắng nghe, trao đổi về so sánh, đánh giá hai tác phẩm thơ.
- Gắn bó với quê hương, đất nước; yêu mến, gìn giữ vẻ đẹp văn hóa truyền thống của
dân tộc; biết trân trọng quá khứ, sống tình nghĩa; có ý nghĩa đổi mới, sáng tạo. II. CHUẨN BỊ
1. Tri thức ngữ văn
a. Thơ trữ tình hiện đại
- Khái niệm: chỉ các sáng tác thơ trữ tình có tính chất cách tân, đổi mới so với thơ trung đại.
- Thời gian xuất hiện: Ở Việt Nam, thơ trữ tình hiện đại xuất hiện vào khoảng đầu thế kỉ
XX, phát triển với sự ra đời của phong trào Thơ mới năm 1932.
- Đặc điểm: Phá vỡ những quy phạm của thơ trung đại, thơ trữ tình hiện đại đề cao cái
“tôi” cá nhân với những cảm xúc đa dạng, phong phú. Vừa tiếp thu những thành tựu của
thơ ca phương Tây vừa hiện đại hoá những thể loại truyền thống, các nhà thơ hiện đại
không ngừng tìm tòi, làm mới hình thức câu thơ, hình ảnh thơ, cấu tứ,...
b. Thơ có yếu tố siêu thực
- Khái niệm: là thơ có những hình ảnh hư ảo, mơ hồ, trừu tượng, khó hình dung, lí giải
một cách tường minh. Những hình ảnh này là sự thể hiện của thế giới siêu thực – thế
giới được cảm nhận trong giấc mơ hoặc trong tiềm thức.
- Yếu tố siêu thực còn thể hiện ở cách viết phóng túng, để cao những liên tưởng tự do,
không cần sử dụng dấu câu và tuân thủ trật tự ngữ pháp; dòng thơ, câu thơ được tổ chức
theo hướng “lạ hoá”, phi lô gích với sự kết hợp bất thường của các từ ngữ, hình ảnh.
c. Giữ gìn và phát triển tiếng Việt
- Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và
vô cùng quý báu của dân tộc. Chúng ta phải giữ gìn nó, quý trọng nó, làm cho nó phổ
biến ngày càng rộng khắp.”.
- Tiếng Việt hình thành cùng với sự xuất hiện của dân tộc, là thành quả của lịch sử dân
tộc. Trải qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước, vượt qua những thử thách lớn lao,
đặc biệt là sự đồng hoá khắc nghiệt của phong kiến phương Bắc, các thế hệ cha ông đã
không ngừng bảo vệ và hoàn thiện tiếng Việt để truyền lại cho chúng ta một ngôn ngữ rất giàu và đẹp.
- Sự giàu đẹp của tiếng Việt thể hiện ở âm điệu giàu nhạc tính, vốn từ hết sức phong phú
và cách diễn đạt tinh tế, biểu cảm.
- Giữ gìn tiếng Việt là bảo vệ sự giàu đẹp của ngôn ngữ dân tộc, cụ thể là sự phong phú,
đa dạng về ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp và sự trong sáng, chuẩn mực, thể hiện đặc điểm
văn hoá, tư duy và tâm hồn của con người Việt Nam.
- Phát triển tiếng Việt là tiếp tục chuẩn hoá, phát triển vốn từ và ngữ pháp, mở rộng
phạm vi sử dụng tiếng Việt, truyền bá tiếng Việt rộng khắp, đáp ứng yêu cầu của đất
nước trong thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế. - Hai nhiệm vụ
giữ gìn và phát triển tiếng Việt có mối quan hệ tương hỗ với nhau. Giữ gìn bản sắc là
định hướng trong phát triển, còn phát triển là để không ngừng hoàn thiện bản sắc của
ngôn ngữ dân tộc. Giữ gìn và phát triển tiếng Việt là trách nhiệm thiêng liêng của mọi
người Việt Nam và con cháu mãi về sau.
2. Phương tiện dạy học
- GV chuẩn bị các tài liệu nói về lí thuyết văn nghị luận, các bài phê bình, nghiên cứu,
các tác phẩm văn học, nghệ thuật, tranh ảnh liên quan đến các văn bản trong phần Đọc.
- GV thiết kế bài giảng điện tử với bản trình chiếu PPT.
TIẾT…… : ĐÀN GHI-TA CỦA LOR-CA (Thanh Thảo) I. MỤC TIÊU 1. Năng lực chung
- Năng lực tự chủ và tự học: Biết chủ động, tích cực thực hiện những nhiệm vụ của bản thân trong học tập.
- Năng lực giao tiếp, hợp tác: Biết chủ động đề xuất mục đích hợp tác khi được giao nhiệm vụ.
2. Năng lực đặc thù
- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của thơ trữ tình hiện đại như: ngôn ngữ,
hình tượng, biểu tượng, yếu tố tượng trưng, siêu thực trong thơ,...
- Phân tích và đánh giá được chủ đề, tư tưởng, thông điệp mà tác giả muốn gửi đến
người đọc thông qua hình thức nghệ thuật của tác phẩm thơ; phân tích sự phù hợp giữa
chủ đề, tư tưởng và cảm hứng chủ đạo trong tác phẩm thơ. 3. Về phẩm chất
- Tôn trọng sự khác biệt trong phong cách cá nhân.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Giáo án, tài liệu tham khảo, kế hoạch bài dạy
- Phiếu học tập, trả lời câu hỏi
- Bảng giao nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp
- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà
2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK, SBT Ngữ văn 12, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục đích: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, huy động tri
thức nền, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.
b. Nội dung: HS dựa vào hiểu biết để trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm: HS vận dụng kiến thức để trả lời câu hỏi GV đưa ra.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu về bài thơ bằng cách cho HS:
+ Xem chân dung Lor-ca, nhà thơ Thanh Thảo
+ Xem một đoạn videoclip về văn hoá Tây Ban Nha ( đấu bò tót, đàn Tây Ban Cầm)
+ Nghe một đoạn bài hát Nếu tôi chế hãy chôn tôi với cây đàn ghi ta
- HS tiếp nhận nhiệm vụ học tập
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS lắng nghe yêu cầu của GV, suy nghĩ, trả lời
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời một số HS nêu câu trả lời
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.
Mỗi dân tộc trên thế giới có một nền văn hoá riêng. Với đất nước Tây Ban Nha xa xôi,
bản sắc văn hoá của họ chính là tiếng đàn ghi ta, cảnh đấu bò tót …Hôm nay, chúng ta
sẽ được học một bài thơ liên quan đến điều này qua bài thơ của nhà thơ Thanh Thảo.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
I. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
a. Mục tiêu: Giúp HS chuẩn bị các điều kiện cần thiết để đọc hiểu văn bản, hướng dẫn
đọc và rèn luyện các chiến thuật đọc.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên