Giáo án Tri thức ngữ văn trang 125 Ngữ Văn 12 Chân trời sáng tạo

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 5. TIẾNG CƯỜI TRÊN SÂN KHẤU
(KỊCH – HÀI KỊCH)
TIẾT…… : GIỚI THIỆU TRI THỨC NGỮ VĂN VÀ NỘI DUNG BÀI HỌC I. MỤC TIÊU 1. Năng lực chung
- Năng lực tự chủ và tự học: Biết chủ động, tích cực thực hiện những
nhiệm vụ của bản thân trong học tập.
- Năng lực giao tiếp, hợp tác: Biết chủ động đề xuất mục đích hợp tác khi được giao nhiệm vụ.
2. Năng lực đặc thù
- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của hài kịch như: ngôn ngữ,
xung đột, hành động, nhân vật, kết cấu, tình huống, thủ pháp trào phúng, …
- Phân tích và đánh giá được giá trị nhận thức, giáo dục và thẩm mĩ của
tác phẩm; phát hiện được các giá trị văn hóa, triết lí nhân sinh từ văn bản.
- Phân tích và đánh giá được khả năng tác động của kịch đối với người
đọc và tiến bộ xã hội.
- Nhận biết và phân tích được đặc điểm và tác dụng của biện pháp tu từ nghịch ngữ.
- Viết thư trao đổi công việc.
- Tranh luận được một vấn đề có những ý kiến trái ngược nhau về một
vấn đề xã hội đáng quan tâm; biết điều chỉnh ý kiến để tìm giải pháp hợp
lí; tôn trọng người đối thoại, có thái độ cầu thị. 3. Về phẩm chất
Tôn trọng sự thật, hiểu ý nghĩa của niềm vui, tiếng cười trong đời sống và
trong nghệ thuật; có chủ kiến và năng lực đánh giá các vấn đề của đời sống.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Giáo án, tài liệu tham khảo, kế hoạch bài dạy
- Phiếu học tập, trả lời câu hỏi
- Bảng giao nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp
- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà
2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK, SBT Ngữ văn 12, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về 1. Hài kịch là một thể loại kịch hài kịch.
dùng tiếng cười phê phán thói hư tật - HS trả lời
xấu, suy đồi đạo đức, tệ nạn xã hội,
tống tiễn những gì không phù hợp
với đời sống, từ đó nỗ lực thay đổi
nhận thức của khán giả, hướng đến
một nhân sinh quan tốt đẹp hơn.
Nếu bi kịch gợi lên cảm xúc xót
thương và sợ hãi trong khán giả
thông qua sự mất mát hay cái chết
của những nhân vật cao quý thì hài
kịch dùng tiếng cười để phê phán
những giá trị lỗi thời, khẳng định sự
chiến thắng của những giá trị mới
mẻ, tiến bộ. Đặc diểm của hài kịch
thể hiện qua tình huống, xung đột,
hành động, nhân vật, các sắc điệu
của tiếng cười, thủ pháp trào phúng, ngôn ngữ hài kịch,…
- Cốt truyện hài kịch thường là câu
chuyện đời thường, dựa trên tình
huống gây cười (hiểu lầm, nhầm
lẫn, trùng hợp ngẫu nhiên,…) dẫn
đến nghịch cảnh trớ trêu, bộc lộ bản
chất, tính cách đáng chê cười của
nhân vật, nhiều khi có kết cục dở
khóc, dở cười,… Câu chuyện
thường bắt đầu bằng sự mất cân
bằng, lệch chuẩn nào đó và kết thúc
khi sự cân bằng được thiết lập lại, hợp đạo lí.
- Xung đột trong hài kịch thường
phát sinh từ sự sai lệch với chuẩn
mực đạo đức và thẩm mĩ mà cộng
đồng công nhận, đòi hỏi lập lại sự hài hòa và hợp lí.
- Hành động trong hài kịch là toàn
bộ hoạt động của các nhân vật thông
qua lời thoại, ngữ điệu, cử chỉ, biểu
cảm,… nhằm thể hiện thế giới nội
tâm và kết nối sự kiện, làm nên sự
phát triển của cốt truyện hài kịch.
Hành động trong hài kịch thường
gắn với tình huống hài kịch và góp
phần thể hiện các thủ pháp trào phúng.
- Nhân vật hài kịch có thể thuộc
mọi tầng lớp trong xã hội, là những
người có tính cách, tâm lí, lối sống,
đam mê, ứng xử trái với lẽ thường,
tạo nên những tình huống, hành vi, lời lẽ nực cười.
- Tiếng cười trào phúng có nhiều
cung bậc: hài hước, mỉa mai, châm
biếm, đả kích tùy theo đối tượng
trào phúng có được thông cảm hay không.
- Thủ pháp trào phúng: Hài kịch
thường sử dụng các thủ pháp trào
phúng như phóng đại, nghịch lí,
nghịch dị, tương phản, tăng cấp, nói
mỉa, từ nhiều nghĩa, chơi chữ, tự lật tẩy (tự bóc trần),…
- Ngôn ngữ và hiệu ứng “chữa trị”
của hài kịch
Ngôn ngữ trong hài kịch gần với
ngôn ngữ đời sống và đậm tính gây
cười. Là một trong những thể loại
nghệ thuật có khả năng tác động và
định hình ý thức cộng đồng, ngoài
chức năng giải trí, làm hưng phấn
tâm trạng, hài kịch còn giúp khán
- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về giả lạc quan và tỉnh táo nhận thức