Giáo án Tri thức ngữ văn trang 67 Ngữ Văn 12 Chân trời sáng tạo

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 3. SÔNG NÚI LINH THIÊNG
(TRUYỆN TRUYỀN KÌ, VĂN TẾ)
TIẾT…… : GIỚI THIỆU TRI THỨC NGỮ VĂN VÀ NỘI DUNG BÀI HỌC I. MỤC TIÊU 1. Năng lực chung
Phát triển năng lực tự chủ và tự học, năng lực giải quyết vấn đề và sáng
tạo thông qua hoạt động đọc, viết, nói và nghe; năng lực hợp tác thông
qua các hoạt động làm việc nhóm, chia sẻ, góp ý cho bài viết, bài nói của bạn.
2. Năng lực đặc thù
- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của truyện truyền kì như: đề
tài, nhân vật, ngôn ngữ, thủ pháp nghệ thuật; đánh giá được vai trò của
yếu tố kì ảo trong truyện truyền kì, liên hệ với vai trò của yếu tố này trong truyện cổ dân gian.
- Phân tích được các chi tiết tiêu biểu, đề tài, câu chuyện, sự kiện, nhân
vật và mối quan hệ của chúng trong tính chỉnh thể của tác phẩm; đánh giá
được vai trò của những chi tiết quan trọng trong việc thể hiện nội dung văn bản.
- Phân tích và đánh giá được giá trị nhận thức, giáo dục và thẩm mĩ của
tác phẩm; phát hiện được các giá trị văn hóa, triết lí nhân sinh từ văn bản.
- Nhận biết và sửa được lỗi câu sai logic
- Viết được văn bản nghị luạn so sánh, đánh giá hai tác phẩm văn học (truyện/ kí hoặc kịch).
- Biết trình bày so sánh, đánh giá tai tác phẩm văn học. 3. Về phẩm chất
Có ý thức tôn trọng sự thật và có niềm tin vào chân lí
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Giáo án, tài liệu tham khảo, kế hoạch bài dạy
- Phiếu học tập, trả lời câu hỏi
- Bảng giao nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp
- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà
2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK, SBT Ngữ văn 12, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về
1. Truyện truyền kì là một thể loại truyện truyền kí.
văn xuôi tự sự cỡ nhỏ thời trung - HS trả lời
đại, có nguồn gốc từ Trung Quốc,
thường phản ánh hiện thực bằng
yếu tố kì ảo. Nhiều truyện gần với truyện dân gian.
- Ở Việt Nam, truyện truyền kì
được viết bằng chữ Hán, phát triển
mạnh ở thế kỉ XVI-XVII, tiêu biểu
- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về là Truyền kì mạn lục của Nguyễn các yếu tố kì ảo. Dữ. - HS trả lời
2. Yếu tố kì ảo trong truyện truyền
kì, truyện dân gian
- Yếu tố kì ảo là những yếu tố kì lạ,
hoang đường thể hiện qua sự kiện,
cốt truyện, nhân vật, không gian,
thời gian, thủ pháp nghệ thuật,… của truyện kể.
- Trong truyện truyền kì, thế giới
con người giao thoa và kết nối với
thế giới của thành thần, ma, quỷ.
Tuy nhiên, đằng sau những tình tiết
kì ảo, phi hiện thực, người đọc có
thể tìm thấy những vấn đề cốt lõi
của hiện thực cũng như những quan
niệm và thái độ của tác giả đối với đời sống đương thời.
- Trong truyện dân gian, yếu tố kì
ảo được sử dụng nhằm thể hiện
quan niệm dân gian về thế giới siêu
nhiên hoặc niềm tin vào công lý.
Chẳng hạn truyện cổ tích thần kì
dùng yếu tố này để thể hiện sức
mạnh của các lực lượng siêu nhiên
hoặc niềm tin vào công lý. Chẳng
hạn truyện cổ tích thần kì dùng yếu
tố này để thể hiện sức mạnh của các
lực lượng siêu nhiên hoặc hiện thực
hóa ước mơ về cuộc sống tốt đẹp,
niềm tin “ở hiền gặp lành”.
- Quan niệm, mục đích, cách thức
sử dụng yếu tố kì ảo trong truyện
truyền kì khác với truyện dân gian.
Yếu tố kì ảo trong truyện dân gian
gắn với niềm tin của tác giả dân
gian về sự hiện hữu và vai trò của
các thế lực siêu nhiên trong đời
sống của con người. Đây cũng là
phương tiện giúp người xưa nuôi
dưỡng niềm tin và ước mơ về một
thế giới tốt đẹp. Thế giới trong
truyện truyền kì là một thế giới
tưởng tượng. Yếu tố kì ảo trong
truyện truyền kì chủ yếu được sử
dụng như là phương tiện nghệ thuật,
giúp nhà văn dựng nên trong truyện
kể một thế giới kì lạ hoang đường,
qua đó đề cập đến những vấn đề
đáng quan ngại của xã hội đương thời.
- Trong truyện ngắn hiện đại, khi
cần, các nhà văn cũng thường sử
- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về dụng yếu tố kì ảo để thực hiện ý đồ văn tế.
nghệ thuật của mình. Các tác phẩm - HS trả lời
của Nguyễn Tuân như Trên đỉnh
non Tản, Xác ngọc lan, Chùa Đàn,
… là những ví dụ tiêu biểu. 3. Văn tế
- Là loại văn đọc khi cúng tế người
chết. Trong văn học trung đại, đây
là thể văn kết hợp nhiều loại yếu tố:
tự sự, nghị luận, trữ tình,… Một bài
văn tế thường có các phần: Lung
khởi (cảm tưởng khái quát về người
quá cố); thích thực (hồi tưởng công