Lý thuyết Khoa học tự nhiên 7 Chân trời sáng tạo Bài 7: Hóa trị và công thức hóa học

Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả )
Bài 7: Hóa tr và công t ị h c c ứ u t ấ o ạ I. Hóa trị - Hóa trị c a ủ m t ộ nguyên tố trong h p ợ ch t ấ là con số bi u
ể thị khả năng liên k t ế c a ủ
nguyên tử nguyên tố đó v i ớ nguyên t khác t ử rong phân t . ử - Hóa tr đ ị ư c ợ bi u t ể h b ị ng các ằ ch s ữ L ố a Mã (I; II …) - Để xác đ nh ị hóa tr ịc a ủ nguyên t ố trong h p ợ ch t ấ c ng ộ hóa tr ,ị ngư i ờ ta d a ự vào hóa trị c a nguyên t ủ ố đã bi t ế làm đ n v ơ , ch ị ng ẳ h n hóa t ạ r c ị a H ủ là I; hóa tr c ị a ủ O là II. Ví d : ụ
Trong phân tử carbon dioxide (CO2) m t
ộ nguyên tử C có khả năng liên k t ế v i ớ 2
nguyên tử O, mỗi nguyên t O ử hóa tr I ị I. ⇒ C có hóa tr I ị V.
II. Quy tắc hóa trị - Hóa trị và nguyên t ử c a ủ các nguyên t ố trong m t ộ s ố h p ợ ch t ấ tuân theo m t ộ quy t c ắ nhất đ nh, g ị i
ọ là quy tắc hóa tr . ị - Quy t c ắ hóa tr : ị Trong phân tử h p ợ ch t ấ hai nguyên t ,
ố tích hóa trị và số nguyên tử c a ủ nguyên tố này b ng t ằ
ích hóa trị và số nguyên t c ử a ủ nguyên tố kia. - Ví d : ụ Trong phân t n ử ư c, hóa ớ tr và s ị nguyên t ố t ử ham gia liên k t ế c a H ủ và O như sau: Nguyên tố H O Hóa trị I II Số nguyên tử 2 1 Tích hóa tr và s ị ố nguyên tử I × 1 = II × 1 III. Công th c hóa h ứ c ọ Phân tử c a ủ ch t ấ đư c ợ t o ạ thành t ừ nguyên t ử c a ủ m t ộ hay nhi u ề nguyên t ố và đư c ợ bi u di ể n b ễ ng
ằ công thức hóa h c. ọ 1. Vi t ế công th c ứ hóa h c ọ c a đ ủ n ch ơ t ấ - Công th c ứ hóa h c ọ c a ủ đ n ơ ch t ấ đư c ợ kí hi u ệ b ng ằ kí hi u ệ nguyên t ố hóa h c ọ kèm v i
ớ chỉ số (chỉ số nguyên t c ử a ủ m i ỗ nguyên t t ố rong m t ộ phân t ) ử ghi bên d ở ư i ớ . M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) - M t ộ số đ n ơ ch t ấ phi kim thể khí ( ở đi u ề ki n ệ thư ng) ờ có công th c ứ hóa h c ọ chung là Ax. Ví d :
ụ Phân tử khí hydrogen đư c ợ t o
ạ thành từ hai nguyên tử hydrogen liên k t ế v i ớ nhau, công th c phân t ứ c ử a ủ khí hydrogen là H2. - Đối v i ớ đ n ơ ch t ấ kim lo i ạ , h t ạ h p
ợ thành là nguyên tử nên kí hi u ệ hóa h c ọ c a ủ nguyên tố kim lo i ạ đư c ợ coi là công th c hóa ứ h c c ọ a đ ủ n ơ ch t ấ kim lo i ạ . Ví d : ụ Kim lo i ạ sodium có công th c ứ hóa h c l ọ à Na. - M t ộ số đ n ch ơ ất phi kim t ở h r ể n, quy ắ ư c ớ công th c hóa h ứ c ọ là kí hi u nguyên t ệ . ố Ví d : ụ Công th c hóa h ứ c ọ c a đ ủ n ch ơ t ấ carbon là C. 2. Vi t ế công th c ứ hóa h c ọ c a h ủ p ch ợ t ấ - Công th c ứ hóa h c ọ c a ủ h p ợ ch t ấ g m ồ kí hi u ệ hóa h c ọ c a ủ nh ng ữ nguyên tố t o ạ thành kèm chỉ số bên d ở ư i ớ mỗi kí hi u. ệ - Công th c ứ chung c a phân t ủ có ử d ng: ạ AxBy
Ví dụ: Công th c hóa ứ h c c ọ a ủ nư c l ớ à H2O - Công th c ứ hóa h c ọ cho bi t ế thành ph n
ầ nguyên tố và số lư ng ợ nguyên tử c a ủ m i ỗ
nguyên tố có trong phân t đó. ử T đó, có t ừ h t ể ính đư c ợ kh i ố lư ng ợ phân t . ử Chú ý: Cách vi t ế công th c hóa h ứ c ọ h p ch ợ t ấ - H p ch ợ t ấ t o b ạ i
ở oxygen và nguyên t khác, công t ố h c hóa ứ h c có d ọ ng ạ AxOy. - N u ế A là kim lo i
ạ và B là phi kim, công th c hóa h ứ c có ọ d ng ạ AxBy. - H p ch ợ t ấ t o b ạ i ở hydrogen và nguyên t ố A: M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) + N u ế A thu c các ộ nhóm IA đ n ế VA, công th c hóa h ứ c ọ có d ng ạ AHx. + N u ế A thu c các ộ nhóm VIA đ n ế VIIA, công th c hóa h ứ c có ọ d ng H ạ xA. IV. Tính ph n t ầ răm nguyên t t ố rong h p ch ợ t ấ - Ph n
ầ trăm (%) nguyên tố trong h p ợ ch t ấ đư c ợ tính b ng ằ t ỉs ố gi a ữ kh i ố lư ng ợ c a ủ nguyên tố đó trong m t ộ phân tử h p ợ ch t ấ và kh i ố lư ng ợ phân tử (KLPT) c a ủ h p ợ chất. - Kh i ố lư ng ợ c a ủ nguyên t ố trong m t ộ phân t ử h p ợ ch t ấ đư c ợ tính b ng ằ tích c a ủ kh i ố lư ng ợ nguyên t ( ử KLNT) và số nguyên t c ử a nguyên t ủ đó. ố - Tổng quát: + V i ớ h p ch ợ t ấ AxBy, ta có: KLNT(A) x %A   100%  KLPT(A B ) x y + Tổng t t ấ c các ả ph n t ầ răm nguyên t t ố rong m t ộ phân tử luôn b ng ằ 100%. - Ví d : ụ Đối v i ớ h p ch ợ t ấ Al2O3 KLNT(Al) 2  1 27 2  00%  1  00% %Al = KLPT(Al O ) 2 3 = 27 2  16 3  = 52,94% %O = 100% - 52,94% = 47,06% V. Xác đ nh công t ị h c ứ hóa h c ọ 1. Xác đ nh ị công th c ứ hóa h c ọ khi bi t ế ph n ầ trăm nguyên t ố và kh i ố lư ng ợ phân t : ử - Các bư c xác ớ đ nh: ị Bư c 1: ớ Đ t ặ công th c hóa h ứ c ọ c n t ầ ìm (công th c t ứ ng quát ổ ); Bư c 2: ớ L p bi ậ u t ể h c ứ tính ph n t ầ răm nguyên t có ố trong h p ch ợ t ấ ; Bư c 3: ớ Xác đ nh s ị ố nguyên t c ử a m ủ ỗi nguyên tố và vi t ế công th c hóa h ứ c ọ c n t ầ ìm. - Ví dụ minh h a: ọ Phân tử X có 75% kh i ố lư ng ợ là aluminium, còn l i ạ là carbon. Xác đ nh ị công th c ứ phân tử c a X ủ , bi t ế khối lư ng phân t ợ c ử a ủ nó là 144 amu. M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) Hư ng d ớ ẫn gi i ả :
%C = 100% - %Al = 100% - 75% = 25% KLNT(Al) x  27 x 100%    .100% KLPT(Al C ) 144 %Al = x y = 75% ⇒ x = 4 KLNT(C) y  12 y 100%    .100% KLPT(Al C ) 144 %C = x y = 25% ⇒ y = 3 V y ậ công th c hóa h ứ c ọ c a h ủ p ợ ch t ấ là Al4C3 2. Xác đ nh công t ị h c ứ hóa h c ọ d a vào quy t ự c h ắ óa trị - Các bư c xác ớ đ nh: ị + Bư c 1: ớ Đ t ặ công th c hóa h ứ c ọ c n t ầ ìm (công th c t ứ ng quát ổ ) + Bư c ớ 2: L p ậ bi u ể th c ứ tính d a ự vào quy t c ắ hóa tr ,ị chuy n
ể thành tỉ lệ các chỉ số nguyên t . ử + Bư c ớ 3: Xác đ nh ị số nguyên tử (nh ng ữ số nguyên đ n ơ gi n ả nh t ấ , có t ỉl ệ t i ố gi n) ả và vi t ế công th c hóa h ứ c c ọ n t ầ ìm. I II - Ví d : ụ H p ợ ch t ấ t o ạ b i
ở oxygen và potassium có d ng: ạ Kx Oy Theo quy t c ắ hóa tr t ị a có: x × I = y × II x II 2   Chuy n ể thành t l ỉ : ệ y I 1 Ch n ọ x = 2; y = 1 V y ậ công th c hóa h ứ c ọ c a h ủ p ợ ch t ấ là K2O Chú ý: - Quy t c ắ hóa tr ịthư ng ờ đúng v i ớ đa s ố h p ợ ch t ấ vô c . ơ Tuy nhiên, quy t c ắ này không đúng v i ớ đa số h p ợ ch t ấ h u
ữ cơ (C2H4; C6H6 …) và m t ộ số h p ợ ch t ấ vô cơ (H2O2; Na2O2 …) M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85