Tác giả - tác phẩm Ngữ văn 7 Kì 2 Kết nối tri thức

Bài 6: Bài học cuộc sống
Văn bản: Đẽo cày giữa đường I. Tác giả
- Nguyễn Văn Ngọc (1 tháng 3 năm 1890 - 26 tháng 4 năm 1942) tự Ôn Như là
nhà văn, nhà giáo, nhà nghiên cứu văn hoá Việt Nam.
- Ông là nhà giáo, nhà sưu tầm văn học dân gian, nhà nghiên cứu văn học, nhà hoạt
động văn hóa xuất sắc. Ông đã từng làm đốc học tỉnh Hà Đông, Hội trưởng Hội Ái
hữu các nhà giáo, Phó hội trưởng Hội Phật giáo Hà Nội. Ông có nhiều sách viết về
giáo dục, sưu tầm văn học dân gian, luận bàn về Bách gia chư tử, nghiên cứu văn
học thánh văn. Ông còn là cây bút chủ lực của nhóm Cổ Kim Thư xã, Dù hoạt
động ở lĩnh vực nào, ông cũng đã vượt khỏi những giới hạn hạn hẹp của công việc
để vươn tới tầm vóc của một nhà văn hóa.
- Sách ông viết, biên soạn, khảo cứu gồm có: Nhi đồng lạc viên, Phô thông độc
bản, Giáo khoa văn học Việt Nam, Cổ học tinh hoa, Đông Tây ngụ ngôn, Nam thi
hợp tuyển, Tục ngữ phong dao, Truyện cổ nước Nam, Thơ Nôm và hát nói, Đào


nương ca,... Những cuốn sách của ông không chỉ mang đậm giá trị văn hóa, văn
học, giáo dục mà còn là một mẫu mực trong công tác biên soạn, khảo cứu sách. II. Tác phẩm
1. Thể loại: Truyện ngụ ngôn
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
Trích trong Truyện cổ nước Nam, tập I, Thăng Long, 1958 trang 101-102.
3. Phương thức biểu đạt: Tự sự
4. Người kể chuyện: Ngôi thứ ba 5. Tóm tắt:


Truyện ngụ ngôn Đẽo cày giữa đường kể về một người thợ mộc đẽo cày bên
đường, luôn nghe theo lời người qua đường mà đẽo cày theo ý người khác, mỗi
người một ý nên anh ta vừa không bán được cày, vừa hỏng gỗ, mất cả cơ nghiệp. 6. Bố cục: Gồm 2 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến “bày ra bán”: Người thợ mộc cùng những lời khuyên của người qua đường.
+ Phần 2: Còn lại: Hậu quả của việc “đẽo cày giữa đường” của anh thợ mộc.
7. Giá trị nội dung:
Câu chuyện kể về một chàng nông dân có được khúc gỗ to muốn làm một cái cày
để bán thu lợi nhuận và tăng năng suất lao động. Không biết sự vô tình hay cố ý,
anh ta ngồi đẽo cày giữa đường. Kết cục từ một khúc gỗ có ích trở thành một mẩu
gỗ vô dụng bởi anh không bảo vệ được chính kiến của mình, nghe hết lời người
này đến lời người khác. Giá mà anh ta nghiên cứu thật kỹ nhưng yêu cần cần đạt
của sản phẩm mình đã chọn thì sẽ không đến nỗi làm người khác phì cười.
8. Giá trị nghệ thuật:
– Xây dựng hình tượng gần gũi với đời sống.
– Cách nói bằng ngụ ngôn, cách giáo huấn tự nhiên, độc đáo, đặc sắc.
– Sử dụng ẩn dụ, so sánh.
– Lời kể ngắn gọn nhưng thâm thúy.
III. Tìm hiểu chi tiết


1. Hành động của anh thợ mộc khi nhận được lời khuyên
Bỏ vốn: ba trăm quan tiền.
Lần 1: “Phải đẽo cày cho cao, cho to thì mới dễ cày” → Đẽo cày vừa to, vừa cao.
Lần 2: “Có đẽo nhỏ hơn, thấp hơn thì mới dễ cày: → Đẽo cày vừa nhỏ, vừa thấp.
Lần 3: “…đẽo cày cho thật cao, thật to gấp đôi gấp ba thế này để voi cày được” →
Đẽo ngay một lúc bao nhiêu cày to gấp năm, gấp bảy.
Kết cục: lỗ vốn, không ai đến mua, bao gỗ hỏng bỏ đi hết.
2. Lí do anh thợ mộc không bán được cày Nguyên nhân trực tiếp: + Do không có người mua.
+ Không có ai nói voi đi cày ruộng. Nguyên nhân gián tiếp:
+ Do bản tính anh nông dân hiền lành, dễ tin người, thiếu hiểu biết, không có
chính kiến của riêng mình. 3. Bài học rút ra:
+ Phải luôn tin tưởng vào bản thân, học cách chủ động và có chính kiến của mình
trong bất cứ công việc nào.