Đề thi thử vào 10 Ngữ Văn năm 2025 THCS Thị Cầu (Bắc Ninh) Lần 1

UBND THÀNH PHỐ BẮC NINH
ĐỀ KIỂM TRA KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG LẦN 1
TRƯỜNG THCS THỊ CẦU NĂM HỌC 2024 - 2025
Môn: Ngữ văn - Lớp 9
(Đề kiểm tra có 02 trang)
Thời gian làm bài: 120 phút (không kể thời gian phát đề)
I. Phần Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc văn bản và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
TRUYỆN ĐỔNG THIÊN VƯƠNG *
Hùng Vương cậy nước mình giàu mạnh, mà chểnh mảng việc triều cận
Bắc phương. Vua nhà Ân mượn cớ tuần thú sang xâm lược. Hùng Vương nghe
tin, triệu tập quân thần hỏi kế công thủ. Có người phương sĩ tâu rằng: “Sao
không cầu Long Vương đưa quân âm lên giúp!" Vua nghe lời, bèn lập đàn, bày
vàng bạc lụa là lên trên, ăn chay, thắp hương, cầu đảo ba ngày.
Trời nổi mưa to gió lớn, bỗng thấy một cụ già cao hơn chín thước, mặt
vàng bụng lớn, mày râu bạc trắng, ngồi ở ngã ba đường mà cười nói ca múa.
Những người trông thấy biết là kẻ phi thường, mới vào tâu vua. Vua thân hành
ra vái chào, rước vào trong đàn. Cụ già không ăn uống cũng không nói năng.
Vua nhân hỏi: “Nghe tin quân Bắc sang xâm lược, ta thua được thế nào, ngài có
kiến văn xin bảo giúp”. Cụ già ngồi im một lúc rồi bảo vua rằng: “Ba năm nữa
giặc Bắc sẽ sang, phải nghiêm chỉnh khí giới, tinh luyện sĩ binh mà giữ nước, lại
phải đi tìm bậc kỳ tài trong thiên hạ, kẻ nào phá được giặc thì phân phong tước
ấp, truyền hưởng lâu dài. Nếu được người giỏi, có thể dẹp được giặc vậy".
Dứt lời, bay lên không mà đi, mới biết đó là Long Quân. Ba năm sau, người
biên giới cấp báo có giặc Ân tới. Vua làm theo lời cụ già dặn, sai sứ đi khắp các
nơi cầu hiền tài. Tới làng Phù Đổng, huyện Tiên Du, Bắc Ninh, có một phú ông
tuổi hơn sáu mươi, sinh được một người con trai vào giữa ngày mồng 7 tháng
giêng, ba tuổi còn không biết nói, nằm ngửa không ngồi dậy được. Người mẹ
nghe tin sứ giả tới mới nói giỡn rằng: “Sinh được thằng con trai này chỉ biết ăn,
không biết đánh giặc để lấy thưởng của triều đình, báo đáp công bú mớm. Người
con nghe thấy mẹ nói, đột nhiên bảo: “Mẹ gọi sứ giả tới đây”. Người mẹ rất lấy
làm kinh kể lại với hàng xóm. Hàng xóm cả mừng, tức tốc gọi sứ giả tới. Sứ giả
hỏi: “Mày là đứa trẻ mới biết nói, mời ta đến làm gì?".
Đứa trẻ nhỏm dậy bảo sứ giả rằng: “Mau về tâu với vua rèn một ngựa sắt
cao mười tám thước, một thanh kiếm sắt dài bảy thước, một roi sắt và một nón
sắt. Ta cưỡi ngựa đội nón ra đánh, giặc tất phải kinh bại, vua phải lo gì nữa?”.
Sứ giả mừng rỡ vội về tâu vua. Vua vừa kinh vừa mừng nói rằng: “Ta không lo nữa".
Quân thần tâu: “Một người thì làm sao mà đánh bại được giặc?”. Vua nổi
giận nói: “Lời nói của Long Quân ngày trước không phải là ngoa, các quan chớ
nghi ngờ gì nữa! Mau đi tìm năm mươi cân sắt luyện thành ngựa, kiếm, roi và Trang 1 /2
nón". Sứ giả tới gặp, người mẹ sợ hãi cho rằng tai họa đã đến, bèn bảo người
con. Con cả cười bảo rằng: “Mẹ hãy đưa nhiều cơm rượu cho tôi ăn, việc đánh giặc mẹ chớ có lo".
Người con lớn lên rất nhanh, ăn uống tốn rất nhiều, người mẹ cung đốn
không đủ. Hàng xóm sửa soạn trâu rượu bánh quả rất nhiều mà người con ăn
vẫn không no bụng. Vải lụa gấm vóc rất nhiều mà mặc vẫn không kín thân, phải
đi lấy hoa lau buộc thêm vào cho kín người. Kíp đến lúc quân nhà Ân tới chân
núi Trâu Sơn ở Vũ Ninh, người con duỗi chân đứng dậy cao hơn mười thước (có
chỗ nói là trượng) ngửa mũi hắt hơi hơn mười tiếng, rút kiếm thét lớn: “Ta là
thiên tướng đây!” rồi đội nón cưỡi ngựa. Ngựa chồm lên, hí dài một tiếng mà
phi như bay, nháy mắt đã tới trước nhà vua, võ kiếm đi trước, quan quân đều
theo sau, tiến sát đồn giặc. Tướng Nhà Ân bị giết ở núi Trâu, quân lính còn lại
đều bái lạy, xưng gọi “Tướng nhà trời” rồi cùng hàng phục. Đi đến đất Sóc Sơn
huyện Kim Hoa, thiên tướng cởi áo cưỡi ngựa mà lên trời, hôm đó là ngày mồng
9 tháng 4, còn để vết tích ở hòn đá trên núi. Hùng Vương nhớ công ơn đó mới
tôn là Phù Đổng Thiên Vương, lập miếu thờ ở nhà cũ trong làng, lại ban cho
một ngàn mẫu ruộng, sớm hôm hương lửa. Nhà Ân đời đời, 644 năm không dám ra quân. [...]
(Trần Thế Pháp, Lĩnh Nam chích quái, NXB Trẻ 2011)
* Truyện còn có tên là “Truyện Phù Đổng Thiên Vương” do Nguyễn Hữu Vinh dịch.
Câu 1 (0,75 điểm): Xác định thể loại của đoạn trích và ngôi kể của người kể chuyện.
Câu 2 (0,75 điểm): Giải nghĩa của yếu tố “thiên” trong từ “thiên vương” và
“thiên đô”. Cho biết việc sử dụng yếu tố “thiên” là hiện tượng gì của từ Hán Việt?
Câu 3 (1,5 điểm): Trong đoạn trích, nhân vật cụ già được hiện lên qua những từ
ngữ, chi tiết nào? Nhân vật này thuộc nhóm nhân vật nào trong thể loại mà em đã học?
Câu 4 (1,0 điểm): Chỉ ra 3 yếu tố kì ảo có trong truyện và nêu tác dụng. II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm): Từ ngữ liệu phần đọc hiểu, em hãy viết đoạn văn nghị luận
(khoảng 15 - 18 dòng) nêu cảm nhận của em về nhân vật Phù Đổng Thiên Vương.
Câu 2 (4,0 điểm): Hiện nay, khí hậu đang ngày một diễn biến theo chiều hướng
khó lường. Em hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bàn về những giải
pháp phù hợp với học sinh để bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.
------------Hết-------------- Trang 2 /2
UBND THÀNH PHỐ BẮC NINH
HDC KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG LẦN 1
TRƯỜNG THCS THỊ CẦU NĂM HỌC 2024 - 2025
Môn: Ngữ văn - Lớp 9 (HDC có 04 trang) Phần/Câu Nội dung Điểm Đọc hiểu 4,0 1
- Đoạn trích trên được viết theo thể loại: truyện truyền kì 0,5 - Ngôi kể: ngôi thứ 3 0,25
- “Thiên” trong “thiên vương”: trời 0,25 2
- “Thiên” trong “thiên đô”: dời 0,25 - Hiện tượng đồng âm 0,25
- Nhân vật cụ già hiện lên qua từ ngữ, chi tiết: 3
+ Cao hơn chín thước, mặt vàng bụng lớn, mày râu bạc trắng, 0,5
ngồi ở ngã ba đường mà cười nói ca múa. (Thiếu ý được 0,25) 0,25
+ Không ăn uống, không nói năng 0,25 + Bay lên không mà đi 0,5
- Nhóm nhân vật: thần tiên
- HS chỉ ra 3 yếu tố kì ảo: 0,5 4
+ Long Quân hiện xuống nói rồi bay đi
+ Đứa con trai 3 tuổi không biết nói, nằm ngửa không dậy
được bỗng cất tiếng nói
+ Thiên tướng và ngựa bay lên trời …
Thiếu 1 yếu tố được 0,25đ - Tác dụng:
+ Giúp câu chuyện hấp dẫn, li kì 0,25
+ Thể hiện mong ước về người anh hùng có sức mạnh đánh giặc 0,25 Phần Viết. 6,0 1
a. Xác định được yêu cầu hình thức, dung lượng của 0,25
đoạn văn. HS có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn
dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp, móc xích hoặc song hành. 0,25
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: nhân vật Phù
Đổng Thiên Vương trong văn bản. 1,5
c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận:
- Mở đoạn: Giới thiệu nhân vật
- Thân đoạn: Làm rõ đặc điểm nhân vật + Xuất thân Trang 3 /2
+ Sự ra đời và lớn lên + Tài năng + Việc trở về trời
Đó là người anh hùng của dân tộc
- Kết đoạn: Khái quát, khẳng định vấn đề
d. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:
- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu
đạt phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận
- Sắp xếp hệ thống ý hợp lí theo đặc điểm bố cục của kiểu đoạn văn
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục, bằng chứng tiêu biểu;
kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và bằng chứng.
e. Diễn đạt: Đảm bảo chuẩn chính tả, liên kết câu trong đoạn văn  Lưu ý:
- Điểm phần (d) và e nằm trong phần (c)
- Nếu HS viết đoạn văn nêu chung chung về nhân vật, chưa
rõ kiểu bài nghị luận thì tối đa cho 0,5đ 2 I. Yêu cầu chung
- Kiểu bài: Bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết:
những giải pháp phù hợp với học sinh để bảo vệ môi trường
và ứng phó với biến đổi khí hậu.
- Bố cục: Bài viết đảm bảo bố cục 3 phần: Mở bài nêu được
vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề.
- Hình thức trình bày: Bài viết trình bày rõ ràng, sạch sẽ,
đúng hình thức bài văn, đúng chính tả và ngữ pháp Tiếng Việt. II. Yêu cầu cụ thể
- Mở bài: giới thiệu vấn đề cần giải quyết: những giải pháp 0,5
phù hợp với học sinh để bảo vệ môi trường và ứng phó với
biến đổi khí hậu; sự cần thiết phải bàn luận về vấn đề. - Thân bài:
* Triển khai các luận điểm thể hiện quan điểm của
người viết xét trên từng khía cạnh của vấn đề.
a. Luận điểm 1: Giải thích bản chất của vấn đề nghị luận. 0,25 
Biến đổi khí hậu: Là sự thay đổi của khí hậu do tác
động của con người, chủ yếu là do việc thải ra quá
nhiều khí nhà kính như CO2. Biến đổi khí hậu gây ra
nhiều hệ lụy như nhiệt độ tăng, mực nước biển dâng,
thiên tai ngày càng khốc liệt. 
Ô nhiễm môi trường: Là tình trạng môi trường bị ô Trang 4 /2