Giáo án Khoảng biến thiên, khoảng tứ phân vị của mẫu số liệu ghép nhóm Toán 12 Cánh diều

Giáo án – Toán 12 – Cánh diều Ngày soạn: .../.../... Ngày dạy: .../.../...
CHƯƠNG III. CÁC SỐ ĐẶC TRƯNG ĐO MỨC ĐỘ PHÂN TÁN CHO MẪU SỐ LIỆU GHÉP NHÓM
BÀI 1. KHOẢNG BIẾN THIÊN, KHOẢNG TỨ PHÂN VỊ CỦA MẪU SÓ LIỆU GHÉP NHÓM I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức, kĩ năng: Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau:
- Tính khoảng biến thiên, khoảng tứ phân vị của mẫu số liệu ghép nhóm.
- Giải thích được ý nghĩa, vai trò của khoảng biến thiên, khoảng tứ phân vị trong
việc đo mức độ phân tán. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học trong tìm tòi khám phá
- Năng lực giao tiếp và hợp tác trong trình bày, thảo luận và làm việc nhóm
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo trong thực hành, vận dụng.
Năng lực riêng:
- Tư duy và lập luận toán học: So sánh, phân tích dữ liệu, đưa ra lập luận trong
quá trình hình thành khái niệm và các định lí, tính chất; thực hành và vận dụng
về khoảng biến thiên, khoảng tứ phân vị của mẫu số liệu ghép nhóm.
- Mô hình hóa toán học: Sử dụng được kiến thức để mô tả một số hình ảnh trong
thực tiễn và giải quyết một số bài toán có yếu tố thực tiễn.
- Giải quyết vấn đề toán học: Tính khoảng biến thiên, khoảng tứ phân vị.
- Giao tiếp toán học: đọc, hiểu, trao đổi thông tin toán học.
- Sử dụng công cụ, phương tiện học toán: thước, ê ke. 3. Phẩm chất
- Có ý thức học tập, ý thức tìm tòi, khám phá và sáng tạo, có ý thức làm việc
nhóm, tôn trọng ý kiến các thành viên khi hợp tác.
- Chăm chỉ tích cực xây dựng bài, có trách nhiệm, chủ động chiếm lĩnh kiến
thức theo sự hướng dẫn của GV.
Giáo án – Toán 12 – Cánh diều
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với GV: SGK, Tài liệu giảng dạy, giáo án, đồ dùng dạy học.
2. Đối với HS: SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...), bảng
nhóm, bút viết bảng nhóm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU) a) Mục tiêu:
- Tạo hứng thú, thu hút HS tìm hiểu nội dung bài học.
b) Nội dung: HS đọc tình huống mở đầu, suy nghĩ trả lời câu hỏi.
c) Sản phẩm: HS trả lời được câu hỏi mở đầu.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV yêu cầu HS đọc tình huống mở đầu:
Bảng 1 là bảng tần số ghép nhóm biểu diễn mẫu số liệu ghi lại năng suất lúa (đơn vị:
tạ/ha) của 60 địa phương. Nhóm Tần số [40;47) 1 [47;54) 6 [54;61) 21 [61;68) 21 [68;75) 11 n=60
Khoảng biến thiên của mẫu số liệu ghép nhóm được xác định như thế nào?
- GV có thể cho HS nhắc lại về khoảng biến thiên của mẫu số liệu không ghép nhóm.
(Trong một mẫu số liệu, khoảng biến thiên là hiệu số giữa giá trị lớn nhất và giá trị
nhỏ nhất của mẫu số liệu đó).
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm đôi hoàn thành yêu cầu.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Giáo án – Toán 12 – Cánh diều
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt
HS vào bài học mới: “Trong chương này, chúng ta sẽ tìm hiểu về khoảng biến thiên,
khoảng tứ phân vị của mẫu số liệu ghép nhóm; phương sai, độ lệch chuẩn của mẫu số
liệu ghép nhóm. Bài hôm nay chúng ta sẽ đi tìm hiểu khoảng biến thiên, khoảng tứ
phân vị của mẫu số liệu ghép nhóm”.
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 1: Khoảng biến thiên a) Mục tiêu:
- Tính khoảng biến thiên của mẫu số liệu ghép nhóm.
- Giải thích được ý nghĩa, vai trò của khoảng biến thiên trong việc đo mức độ phân tán. b) Nội dung:
HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao, suy nghĩ trả lời câu hỏi,
thực hiện các hoạt động 1, luyện tập 1, ví dụ 1.
c) Sản phẩm: HS hình thành được kiến thức bài học, câu trả lời của HS cho các câu
hỏi. HS tính khoảng biến thiên
d) Tổ chức thực hiện: HĐ CỦA GV VÀ HS
SẢN PHẨM DỰ KIẾN
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
I. Khoảng biến thiên
- GV yêu cầu HS trả lời HĐ 1. 1. Định nghĩa HĐ 1.
a) Đầu mút trái của nhóm 1 là a =40. 1
Đầu mút phải của nhóm 5 là a =65. 6
b) Ta có R=a – a❑ =65 – 40=25. 6 1 Định nghĩa
Xét mẫu số liệu ghép nhóm cho bởi Bảng 3,
- GV giới thiệu về khoảng biến trong đó n >0 >0 1 và nm .
thiên của mẫu số liệu ghép nhóm. Gọi a ,a 1
m+1 lần lượt là đẩu mút trái của nhóm
- HS phát biểu định nghĩa dưới 1, đầu mút phải của nhóm m. dạng lời và kí hiệu.
Hiệu R=a −a m +1
1 được gọi là khoảng biến thiên
Giáo án – Toán 12 – Cánh diều
của mẫu số liệu ghép nhóm đó. Nhóm Tân số [a ;a 1 2) n1 [a ;a 2 3 ) n2 … …. [a ; a n m m+1 ) m n Bảng 3 Ví dụ 1 (SGK -tr.85)
- HS quan sát cách làm Ví dụ 1: Chú ý:
Tính khoảng biến thiên bằng cách Đối với mẫu số liệu ghép nhóm mà ta biết
xác định đầu mút phải và đầu mút mẫu số liệu không ghép nhóm sinh ra nó thì ta trái của mẫu số liệu.
cũng có thể chọn khoảng biến thiên của mẫu
số liệu không ghép nhóm chính là khoảng
biến thiên của mẫu số liệu ghép nhóm. Luyện tập 1
- Tương tự HS thực hiện Luyện Khoảng biến thiên của mẫu số liệu ghép tập 1. nhóm đó là:
- GV cho HS nhắc lại ý nghĩa của R=a – a =75 – 40=35 6 1 (tạ/ha).
khoảng biến thiên của mẫu số liệu 2. Ý nghĩa
không ghép nhóm đã được học ở
 Khoảng biến thiên của mẫu số liệu ghép lớp dưới.
nhóm đo mức độ phân tán của mẫu số
+ Từ đó dẫn dắt đến ý nghĩa của
liệu đó. Khoảng biến thiên càng lớn thì
khoảng biến thiên mẫu số liệu
mẫu số liệu càng phân tán. ghép nhóm
 Trong các đại lượng đo mức độ phân
+ Nhược điểm của khoảng biến
tán của mẫu số liệu ghép nhóm, khoảng
thiên: dễ bị ảnh hưởng bởi các giá
biến thiên là đại lượng dễ hiểu, dễ tính trị bất thường.
toán. Tuy nhiên, do khoảng biến thiên