Giáo án Hydrocarbon không no Hóa học 11 Chân trời sáng tạo

Trường:................... Họ và tên giáo viên:
Tổ:............................ ……………………
BÀI 13: HYDROCARBON KHÔNG NO I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức:
- Nêu được khái niệm về alkene và alkyne, công thức chung của alkene và alkyne; đặc điểm
liên kết, hình dạng phân tử của ethylene và acetylene.
- Gọi được tên một số alkene, alkyne đơn giản (C2 – C5), tên thông thường một vài alkene, alkyne thường gặp.
- Nêu được khái niệm và xác định được đồng phân hình học (cis, trans) trong một số trường hợp đơn giản.
- Nêu được đặc điểm về tính chất vật lí (nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, tỉ khối, khả năng
hoà tan trong nước) của một số alkene, alkyne.
- Trình bày được các tính chất hoá học của alkene, alkyne: Phản ứng cộng hydrogen, cộng
halogen (bromine); cộng hydrogen halide (HBr) và cộng nước; quy tắc Markovnikov; Phản
ứng trùng hợp của alkene; Phản ứng của alk-1-yne với dung dịch AgNO3 trong NH3; Phản
ứng oxi hoá (phản ứng làm mất màu thuốc tím của alkene, phản ứng cháy của alkene, alkyne).
- Thực hiện được thí nghiệm điều chế và thử tính chất của ethylene và acetylene (phản ứng
cháy, phản ứng với nước bromine, phản ứng làm mất màu thuốc tím); mô tả các hiện tượng
thí nghiệm và giải thích được tính chất hoá học của alkene, alkyne.
- Trình bày được ứng dụng của các alkene và acetylene trong thực tiễn; phương pháp điều
chế alkene, acetylene trong phòng thí nghiệm (phản ứng dehydrate hoá alcohol điều chế
alkene, từ calcium carbide điều chế acetylene) và trong công nghiệp (phản ứng cracking
điều chế alkene, điều chế acetylene từ methane). 2. Năng lực: * Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: Kĩ năng tìm kiếm thông tin trong SGK, quan sát hình ảnh về
mô hình phân tử để tìm hiểu về cấu tạo phân tử alkene và alkyne.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Làm việc nhóm tìm hiểu về cách gọi tên một số alkene,
alkyne đơn giản (C2-C5) và tên thông thường một số alkene, alkyne thường gặp.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Mô tả các hiện tượng thí nghiệm và giải thích tính
chất hoá học của alkene, alkyne * Năng lực hóa học:
a. Nhận thức hoá học: Trình bày được:


- Cấu tạo phân tử, tên gọi, tính chất vật lí, tính chất hoá học của alkene, alkyne
- Ứng dụng của alkene, alkyne trong thực tiễn và phương pháp điều chế trong phòng thí
nghiệm, trong công nghiệp.
- Khái niệm về đồng phân hình học và xác định được đồng phân hình học của một số chất đơn giản.
- Một số hiện tượng thí nghiệm và giải thích được tính chất hoá học.
b. Tìm hiểu tự nhiên dưới góc độ hóa học: Thực hiện được thí nghiệm điều chế và thử tính
chất của ethylene và acetylene (phản ứng cháy, phản ứng với nước bromine, phản ứng làm mất màu thuốc tím).
c. Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Giải thích tại sao không dùng nước để dập tắt đám
cháy có mặt đất đèn tham gia. 3. Phẩm chất:
- Trung thực: Khách quan, trung thực trong quá trình thực hiện được thí nghiệm điều chế và
thử tính chất của ethylene và acetylene (phản ứng cháy, phản ứng với nước bromine, phản
ứng làm mất màu thuốc tím). Viết và trình bày đúng với kết quả thực nghiệm.
- Trách nhiệm: Học sinh có trách nhiệm trong việc hoạt động nhóm, hoàn thành các nội dung được giao.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Hình ảnh, mô hình một số phân tử alkene, alkyne.
- Dụng cụ, hoá chất để thực hiện phản ứng điều chế và thử tính chất của ethylene và acetylene
- Phiếu học tập số 1, số 2, số 3, số 4
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: Kiểm tra bài cũ: Không
1. Hoạt động 1: Khởi động
a) Mục tiêu: Thông qua câu chuyện nhằm kích thích sự khám phá, tìm tòi các nội dung liên quan hydrocarbon không no. b) Nội dung:
- Trái cây chín sinh ra ethylene vầ ethylene sinh ra tiếp tục kích thích các trái cây xung
quanh nhanh chín. Do vậy, để trái xanh bên cạnh các trái chín là cách để các trái xanh chín
nhanh hơn. Ethylene là một hydrocarbon không no. Vậy hydrocarbon không no là gì?
Chúng có cấu tạo, tính chất và ứng dụng trong những lĩnh vực nào?
c) Sản phẩm: HS dựa trên câu chuyện, đưa ra dự đoán của bản thân.
d) Tổ chức thực hiện: HS làm việc theo bàn, GV gợi ý, hỗ trợ HS.
2. Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức mới
Hoạt động 1 : Khái niệm về alkene và alkyne


Mục tiêu : Nêu được khái niệm về alkene và alkyne, công thức chung của alkene và alkyne
; đặc điểm liên kết, hình dạng phân tử của ethylene và acetylene.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập: GV chia lớp làm 6 1. Khái niệm
nhóm, hoàn thành phiếu học tập số 1 CT chung Các loại liên kết
Thực hiện nhiệm vụ: HS hoàn thành phiếu Alkene CnH2n (n≥2) LK đơn và 1 LK học tập theo 6 nhóm. đôi C=C
Báo cáo, thảo luận: Đại diện nhóm HS đưa Alkyn CnH2n-2 LK đơn và 1 LK
ra nội dung kết quả thảo luận của nhóm. e (n≥2) ba C≡C
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đưa ra 2. Đặc điểm liên kết và hình dạng phân tử kết luận: Góc Đặc điểm LK
- Alkene là những hydrocarbon mạch hở, giữa 2 nguyên tử
chỉ chứa liên kết đơn và một liên kết đôi Carbon
C=C trong phân tử, có công thức chung Ethylene 1200 1 LK σ và 1 LK π CnH2n (n≥2). Acetylene 1800 1 LK σ và 2 LK π
- Alkyne là những hydrocarbon mạch hở,
chỉ chứa liên kết đơn và một liên kết ba
C≡C trong phân tử, có công thức chung CnH2n-2 (n≥2).
- Phân tử alkene và alkyne chứa liên kết π
kém bền hơn liên kết σ.
Hoạt động 2 : Danh pháp alkene và alkyne
Mục tiêu : Gọi được tên một số alkene, alkyne đơn giản (C2 – C5), tên thông thường một
vài alkene, alkyne thường gặp.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập: GV giới thiệu một - Tên theo danh pháp thay thế của alkene và
số công thức và tên gọi của alkene, alkyne alkyne không phân nhánh
có mạch không phân nhánh và phân nhánh.
Tiền tố ứng với Số chỉ vị ene (với Công thức cấu tạo Tên gọi
số nguyên tử trí liên kết alkene) CH2=CH2 Ethene (Ethylene) cacrrbon trong bội C≥4) yne (với CH2=CH-CH2-CH3 But-1-ene phân tử alkyne) CH≡CH Ethyne (Acetylene)
- Tên theo danh pháp thay thế của alkene và CH3-C≡C-CH3 But-2-yne alkyne phân nhánh CH3-CH=C(CH3)- 2-methylbut-2-ene
Số chỉ Tiền tố ứng Số chỉ ene (với CH3 vị trí với số vị trí alkene) nhánh
nguyên tử liên kết yne (với cacrbon bội alkyne)

CH≡C-CH(CH3)- 3-methylbut-1-yne – trong phân C≥4) CH3 tên tử
Yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi rút ra cách nhánh
gọi tên cho alkene và alkyne ?
Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện thảo luận nhóm
Báo cáo, thảo luận: Đại diện nhóm HS đưa
ra nội dung kết quả thảo luận của nhóm.
Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đưa ra kết luận:
- Tên theo danh pháp thay thế của alkene và alkyne không phân nhánh
Tiền tố ứng với số Số chỉ vị ene (với nguyên tử trí liên kết alkene) cacrrbon trong bội C≥4) yne (với phân tử alkyne)
- Tên theo danh pháp thay thế của alkene và alkyne phân nhánh
Số chỉ Tiền tố ứng Số chỉ ene (với vị trí với số vị trí alkene) nhánh nguyên tử liên kết – cacrbon bội yne (với tên trong phân C≥4) alkyne) nhánh tử
Hoạt động 3 : Đồng phân hình học
Mục tiêu : Nêu được khái niệm và xác định được đồng phân hình học (cis, trans) trong
một số trường hợp đơn giản.
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Giao nhiệm vụ học tập: Cho hình ảnh dưới - Hình (a) mạch carbon nằm về cùng 1 phía đây
so với liên kết đôi, hình (b) mạch carbon
nằm về 2 phía so với liên kết đôi.
- Có 2 loại đồng phân hình học : Cis-, trans-
- Điều kiện có đồng phân hình học :
Yêu cầu HS cho nhận xét về mạch carbon so
với vị trí của liên kết đôi C=C ? Cho biết có
mấy loại đồng phân hình học và điều kiện để