Trắc nghiệm Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1825-1930 Lịch sử 12

ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) CHỦ Đ 3 Ề PHONG TRÀO DÂN T C Ộ DÂN CHỦ Ở VI T
Ệ NAM TỪ NĂM 1825 Đ N Ế NĂM 1930
I. SỰ RA ĐỜI VÀ HO T Ạ Đ N Ộ G C A Ủ BA T C Ổ H C Ứ CÁCH M N Ạ G 1. H i ộ Vi t ệ Nam Cách m n ạ g Thanh niên - Tháng 11 - 1924, khi v ề đ n ế Qu ng ả Châu (Trung Qu c ố ), Nguy n ễ Ái Qu c ố m l ở p ớ hu n ấ luy n ệ đào tạo cán b . ộ Phần l n ớ h c ọ viên là thanh niên, h c ọ sinh, trí th c ứ Vi t ệ Nam yêu nư c ớ . Họ h c ọ làm cách mạng, h c ọ cách ho t ạ đ ng ộ bí m t ậ . Ph n ầ l n ớ số h c ọ viên đó sau khi h c ọ xong “bí m t ậ về nư c ớ truy n ề bá lí lu n ậ gi i ả ph ng ỏ dân t c ộ và tổ ch c ứ nhân dân”. M t ộ số ngư i ờ đư c ợ g i ử sang h c ọ t i ạ trư ng ờ Đại h c ọ Phư ng ơ Đông ở Mát-xc - ơ va (Liên Xô) ho c ặ trư ng
ờ Quân sự Hoàng Phố (Trung Qu c ố ). Nguy n ễ Ái Qu c ố l a ự ch n ọ m t ộ s t ố hanh niên tích c c ự trong Tâm tâm xã đ ể t ổ ch c ứ thành nhóm C ng s ộ n đoà ả n (tháng 2 - 1925). - Tháng 6 - 1925, Nguy n ễ Ái Qu c ố thành l p ậ H i ộ Vi t ệ Nam Cách m ng ạ Thanh niên nh m ằ tổ ch c ứ và lãnh đ o ạ qu n ầ chúng đoàn k t ế l i ạ , k c ị h li t ệ tranh đ u ấ để đánh đổ đ ế qu c ố chủ nghĩa Pháp và tay sai đ t ể ự c u ứ mình.
- Báo Thanh niên là cơ quan ngôn lu n ậ trung ư ng ơ c a ủ H i ộ do Nguy n ễ Ái Qu c ố sáng l p. ậ Số
báo đầu tiên ra ngày 21 - 6 - 1925.
- Đầu năm 1927, tác phẩm Đư ng k ờ ách m nh ệ đư c ợ xuất bản.
Báo Thanh niên và sách Đư ng ờ kảch m nh
ệ đã trang bị lí lu n ậ cách m ng ạ cho cán bộ c a ủ H i ộ Vi t ệ Nam Cách m ng
ạ Thanh niên để tuyên truy n ề giai c p ấ công nhân và các t ng ầ l p ớ nhân dân Vi t ệ Nam. - Từ cu i
ố năm 1928, sau khi có chủ trư ng ơ “vô s n ả hóa”, nhi u ề cán bộ c a ủ H i ộ đã đi sâu vào các nhà máy, xí nghi p, ệ đ n ồ đi n ề cùng lao đ ng ộ và s ng ố v i ớ công nhân đ ể tuyên truy n ề và v n ậ đ ng ộ
cách mạng. Phong trào quần chúng phát tri n ể m nh m ạ . ẽ 2. Tân Vi t ệ cách m n ạ g đ n ả g - Ngày 14 - 7 - 1925, m t
ộ số tù chính tr ịcũ T ở rung Kì nh ư Lê Văn Huân, Nguy n ễ Đình Kiên... cùng m t ộ nhóm sinh viên trư ng ờ cao đ ng ẳ ở Hà N i ộ như Tôn Quang Phi t ệ , Đ ng ặ Thai Mai... l p ậ ra H i ộ Ph c ụ Vi t ệ (1925), sau đó đ i ổ thành H i ộ H ng ư Nam. Tháng 7 - 1926, H i ộ đ i ổ tên là Vi t ệ Nam Cách mạng đảng và đ n ế tháng 7 - 1927, l i ạ đ i ổ tên là Vi t ệ Nam cách m ng ạ đ ng ồ chí h i ộ . H i ộ đã nhi u ề l n ầ bàn để h p ợ nhất v i ớ H i ộ Vi t ệ Nam Cách m ng
ạ Thanh niên song không thành. Đ n ế ngày 14 - 7 - 1928, H i ộ h p Đ ọ ại h i ộ tại Huế, quyết đ nh ị đ i ổ tên thành Tân Vi t ệ cách m ng đ ạ ng (Đ ả ng ả Tân Vi t ệ ). - Đảng Tân Vi t ệ chủ trư ng
ơ lãnh đạo quần chúng t ở rong nư c ớ và liên l c ạ v i ớ các dân t c ộ b á ị p b c ứ trên thế gi i ớ để đánh đ ổ đế qu c ố ch ủ nghĩa nh m ằ thi t ế l p ậ m t ộ xã h i ộ bình đ ng ẳ và bác ái. Đ ng ả M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85
ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) tập h p ọ nh ng ữ trí th c ứ nhỏ và thanh niên ti u ể tư s n ả yêu nư c ớ . Đ a ị bàn ho t ạ đ ng ộ ch ủ y u ế ở Trung Kì. - Đảng Tân Vi t ệ ra đ i ờ và ho t ạ đ ng ộ trong đi u ề ki n H ệ i ộ Vi t ệ Nam Cách m ng ạ Thanh niên phát triển mạnh nên tư tư ng ở cách m ng ạ c a ủ Nguy n ễ Ái Qu c ố và đư ng ờ l i ố c a ủ H i ộ có nh ả hư ng ở cu n ố
hút nhiều đảng viên trẻ, tiên ti n c ế a ủ Đảng Tân Vi t ệ . - M t ộ số đ ng ả viên tiên ti n ế đã chuy n ể sang H i ộ Vi t ệ Nam Cách m ng ạ Thanh niên. Số đ ng ả viên tiên ti n ế còn l i ạ thì tích c c ự chu n ẩ bị để ti n ế t i ớ thành l p ậ m t ộ chính đ ng ả theo tư tư ng ở cách mạng c a ủ Nguy n Á ễ i Qu c ố , c a ủ h c ọ thuy t ế Mác - Lênin. 3. Vi t N ệ am Qu c ố dân đ n ả g - Vi t ệ Nam Qu c ố dân đ ng ả đư c ợ thành l p ậ ngày 25 - 12 - 1927. H t ạ nhân đ u ầ tiên c a ủ Đ ng ả là Nam đ ng ồ thư xã, m t ộ nhà xu t ấ b n ả ti n ế b ộ do Ph m ạ Tu n ấ Tài l p ậ ra đ u ầ năm 1927. Vi t ệ Nam Qu c ố dân đảng do Nguy n ễ Thái H c ọ , Phó Đ c ứ Chính... sáng l p ậ là m t ộ chính đ ng ả theo khuynh hư ng ớ cách mạng dân ch t ủ ư s n, đ ả ại biểu cho t s ư n dâ ả n t c ộ Vi t ệ Nam. - Lúc m i ớ thành l p, ậ Đ ng ả ch a ư có m c ụ đích tôn ch ỉrõ r t
ệ mà ch ỉnêu chung chung là: “Trư c ớ làm dân t c ộ cách m ng, s ạ au làm th gi ế i ớ cách m ng” ạ . Bản điều lệ c a ủ Đ ng nă ả m 1928 lại nêu lên chủ nghĩa c a ủ Đ ng l ả à “ch nghĩ ủ a xã h i ộ dân chủ”. M c ụ đích c a ủ Đảng là đoàn k t ế l c ự lư ng đ ợ : ể
+ Đẩy mạnh cách mạng dân t c ộ + Xây d ng ự n n dâ ề n ch t ủ r c ự ti p ế + Giúp đỡ các dân t c ộ b á ị p b c ứ . Bản chư ng ơ trình hành đ ng ộ c a ủ Đ ng ả công b
ố năm 1929 đã nêu nguyên t c ắ c a ủ Đ ng ả là: “Tự do - Bình đ ng
ẳ - Bác ái”. Chư ng ơ trình ho t ạ đ ng ộ c a ủ Đ ng ả chia thành 4 th i ờ kì, th i ờ kì cu i ố cùng là bất h p ợ tác v i
ớ chính phủ Pháp và tri u ề đình nhà Nguy n, ễ cổ đ ng
ộ bãi công, đánh đu i ổ gi c ặ Pháp, đánh đ ngôi ổ
vua, thiết lập dân quy n ề . - Vi t ệ Nam Qu c ố dân đ ng ả chủ trư ng ơ ti n
ế hành “cách mạng b ng ằ s t
ắ và máu”, chú tr ng ọ l y ấ l c ự lư ng ợ chủ l c ự . Tổ ch c ứ c ơ s ở c a ủ Đ ng ả trong qu n ầ chúng r t ấ ít. Đ a ị bàn ho t ạ đ ng ộ c a ủ Đ ng ả chỉ bó h p t ẹ rong m t ộ s đ ố a ị phư ng ơ ở B c ắ Kì, còn
ở Trung Kì không đáng k . ể - Đảng thành l p ậ ch a ư đư c ợ bao lâu, hệ th ng ố tổ ch c ứ m i ớ xây d ng ự đư c ợ ở m t ộ số đ a ị phư ng ơ thì đã bị th c ự dân Pháp kh ng ủ bố dữ d i ộ . Đ ng ả lâm vào tình tr ng ạ thế b ịđ ng ộ đ i ố phó, nguy c t ơ an rã đang đến gần. II. BÃI CÔNG C A
Ủ CÔNG NHÂN VÀ KH I Ở NGHĨA YÊN BÁI 1. Các cu c ộ bãi công c a ủ công nhân - Từ năm 1926 đ n ế năm 1929, nhi u ề cu c ộ đ u ấ tranh c a ủ công nhân n ổ ra. L n ớ nh t ấ là cu c ộ bãi công c a
ủ 1000 công nhân nhà máy s i ợ Nam Đ nh, ị c a ủ 500 công nhân đ n ồ đi n ề cao su Tam Hi p, ệ ti p ế đến là bãi công c a ủ công nhân đ n ồ đi n c ề
à phê Ray-na (Thái Nguyên), đ n đi ồ n ề cao su Phú Ri ng. ề M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85
ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) - Cu i ố năm 1928, sau khi có ch ủ trư ng ơ “vô s n ả hóa”, nhi u ề cán b ộ H i ộ Vi t ệ Nam Cách m ng ạ
Thanh niên đi vào các nhà máy, h m ầ m , ỏ đ n ồ đi n, ề cùng sinh ho t ạ và lao đ ng ộ v i ớ công nhân đ ể tuyên truyền vận đ ng ộ cách m ng, ạ nâng cao ý th c ứ chính trị cho giai c p
ấ công nhân. Phong trào công nhân phát triển mạnh, tr t ở hành nòng c t ố c a ủ phong trào dân t c ộ trong c n ả ư c ớ . Đ u t ấ ranh c a ủ công nhân nổ
ra tại các trung tâm kinh t ,
ế chính tr .ị Đó là bãi công c a ủ công nhân mỏ than M o ạ Khê, nhà máy nư c ớ La-ruy Sài Gòn, đ n ồ đi n ề L c ộ Ninh, nhà máy c a ư B n ế Th y ủ , nhà máy xi măng H i ả Phòng, nhà máy in Poóc-tay Sài Gòn, đ n ồ đi n c ề ao su Cam Tiêm, hãng d u N ầ hà Bè, nhà máy t N ơ am Đ nh v ị .v... - Năm 1929, bãi công c a ủ công nhân n ổ ra ở nhà máy chai H i ả Phòng, nhà máy s a ử ch a ữ xe l a ử Trư ng ơ Thi (Vinh), nhà máy đi n ệ Nam Đ nh, ị hãng xe h i ơ Đà N ng, ẵ nhà máy d t ệ Nam Đ nh, ị đ n ồ đi n ề cao su Phú Ri ng, hã ề
ng dầu Hải Phòng, nhà in Ch L ợ n v ớ .v... - Các cu c
ộ bãi công đó không chỉ bó h p ẹ trong m t ộ ph m ạ vi m t ộ xư ng, ở m t ộ đ a ị phư ng, ơ m t ộ
ngành mà đã bắt đầu có s l ự iên k t ế thành phong trào chung. - Cùng v i ớ các cu c ộ bãi công c a ủ công nhân, các cu c ộ đ u ấ tranh c a ủ nông dân, ti u ể thư ng, ơ tiểu ch , ủ h c
ọ sinh cũng đã diễn ra m ở t ộ s n ố i ơ . 2. Cu c ộ kh i ỏ nghĩa Yên Bái - Tháng 2 - 1929, Vi t ệ Nam Qu c ố dân đ ng ả t ổ ch c ứ v ụ ám sát tên trùm kh ng ủ b ố Ba-danh ở Hà N i ộ . Th c ự dân Pháp đã ti n ế hành cu c ộ kh ng ủ b ố dã man. Hàng lo t ạ đ ng ả viên và qu n ầ chúng c m ả tình v i ớ Đảng b b ị ắt. - Tháng 7 - 1929, toàn quy n ề Đông Dư ng ơ Pát-xki-ê quy t ế đ nh ị l p ậ Tòa án đ i ạ hình x ử nh ng ữ ngư i ờ cách m ng. ạ
Ngày 10 - 1 - 1929, phiên tòa đ c ặ bi t ệ c a ủ chính quy n
ề tay sai ở thành phố Vinh
(Nghệ An) đã xử án 45 chi n ế sĩ cách m ng, ạ trong đó k t ế án tử hình v ng ắ m t ặ Nguy n ễ Ái Qu c ố và Trần Phú. Vi t ệ Nam Qu c ố dân đ ng ả bị kh ng ủ b ố n ng ặ n . ề Các lãnh t ụ c a ủ Vi t ệ Nam Qu c ố dân đ ng ả như Nguy n ễ Thái H c ọ , Nguy n ễ Kh c ắ Nhu... bị đ c ị h truy lùng ráo ri t ế . N i ộ bộ lãnh đ o ạ Vi t ệ Nam Qu c ố dân đảng b c ị hia r . ẽ - Bị đ ng ộ trư c ớ tình th , ế nh ng ữ cán bộ lãnh đ a ọ ch ủ ch t ố còn l i ạ Đ ng ả đã quy t ế đ nh ị d c ố h t ế l c ự lư ng đ ợ ể th c ự hi n c ệ u c ộ bạo đ ng c ộ u i ố cùng v i ớ ý tư ng: ở
“Không thành công cũng thành nhân!”. - Cu c ộ kh i ở nghĩa c a ủ Vi t ệ Nam Qu c ố dân đ ng ả n ổ ra đêm 9 - 2 - 1930 ở Yên Bái. Cùng đêm đó, kh i
ở nghĩa nổ ra ở Phú Th , ọ S n ơ Tây, sau đó là H i ả Dư ng, ơ Thái Bình... Ở Hà N i ộ có cu c ộ ném bom c a ủ quân kh i ở nghĩa đ ph ể i ố h p. ợ - Cu c ộ kh i ở nghĩa c a ủ Vi t ệ Nam Qu c ố dân đ ng ả bị th t ấ b i
ạ nhanh chóng, song đã cổ vũ lòng yêu nư c ớ và ý chí căm thù c a ủ nhân dân Vi t ệ Nam đ i ố v i ớ th c
ự dân Pháp và tay sai. Hành đ ng ộ yêu nư c ớ , tấm gư ng ơ hi sinh c a ủ các chi n ế sĩ Yên Bái là s n ự i ố ti p ế truy n ề th ng ố yêu nư c ớ b t ấ khu t ấ c a ủ dân t c ộ Vi t ệ Nam. - Vai trò l c ị h sử c a ủ Vi t ệ Nam Qu c ố dân đ ng ả v i ớ tư cách là m t ộ chính đ ng ả cách m ng ạ trong phong trào dân t c ộ v a ừ m i ớ xu t ấ hi n đã ệ ch m ấ d t ứ cùng v i ớ s t ự h t ấ b i ạ c a ủ kh i ở nghĩa Yên Bái. M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85
ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) II. Đ N Ả G CỘNG S N Ả VI T Ệ NAM RA Đ I Ờ 1. S xu ự ất hi n ệ các t c ổ h c ử c n ộ g s n ả năm 1929 - Năm 1929, phong trào đ u ấ tranh c a
ủ công nhân, nông dân, ti u ể tư s n ả và các t ng ầ l p ớ nhân dân yêu nư c ớ khác phát tri n, ể k t ế thành m t ộ làn sóng dân t c ộ dân ch ngà ủ y càng lan r ng. ộ - Cu i ố tháng 3 - 1929, v i ớ sự nh y ạ c m ả về chính tr ,ị m t ộ số h i ộ viên tiên ti n ế c a ủ H i ộ Vi t ệ Nam Cách m ng ạ Thanh niên ở B c ắ Kì h p ọ t i ạ số nhà 5D ph ố Hàm Long (Hà N i ộ ) l p ậ ra Chi b ộ c ng ộ sản đầu tiên ở Vi t ệ Nam g m ồ có 7 đ ng ả viên. Chi b ộ m ở r ng ộ cu c ộ v n ậ đ ng ộ đ ể thành l p ậ m t ộ Đ ng ả c ng s ộ ản nhằm thay thế cho H i ộ Vi t ệ Nam Cách m ng ạ Thanh niên. - Từ ngày 1 đ n ế ngày 9 - 5 - 1929, Đ i ạ h i ộ l n ầ th ứ nh t ấ c a ủ H i ộ Vi t ệ Nam Cách m ng ạ Thanh niên h p ọ t i ạ Hư ng ơ C ng. ả D ự Đ i ạ h i ộ có 15 đ i ạ bi u. ể T i ạ Đ i ạ h i ộ , đoàn đ i ạ bi u ể B c ắ Kì đ t ặ v n ấ đề thành lập ngay Đảng c ng ộ s n ả để thay thế H i ộ Vi t ệ Nam Cách m ng
ạ Thanh niên, song không đư c ợ Đại h i
ộ chấp nhận nên đã b Đ ỏ ại h i ộ về nư c ớ . - Đại h i ộ vẫn ti p ế t c ụ h p và ọ
thông qua Tuyên ngôn, Chính cư ng, ơ Đi u l ề c ệ a ủ H i ộ v.v... - Ngày 17 - 6 - 1929, đ i ạ bi u ể các tổ ch c ứ cơ sở c ng ộ s n ả ở mi n ề B c ắ h p ọ đ i ạ h i ộ t i ạ nhà số
312 phố Khâm Thiên, Hà N i ộ , quy t ế đ nh ị thành l p ậ Đông Dư ng ơ c ng ộ s n ả đ ng, ả thông qua Tuyên ngôn, Đi u ề lệ c a ủ Đ ng, ả ra báo Búa li m ề làm cơ quan ngôn lu n ậ và c ử ra Ban ch p ấ hành Trung ư ng ơ c a ủ Đ ng. ả Đông Dư ng ơ c ng ộ s n ả đ ng ả đã ti p ế t c ụ mở r ng ộ tổ ch c ứ cơ sở Đ ng ả trong nhi u ề đ a ị phư ng ơ ở Bắc, Trung và c ả ở Nam Kì. - Kho ng
ả tháng 8 - 1929, các cán bộ lãnh đ o ạ tiên ti n ế trong T ng ổ b ộ và Kì b ộ H i ộ Vi t ệ Nam
Cách mạng Thanh niên ở Nam Kì cũng đã quy t ế đ nh ị l p ậ An Nam c ng ộ s n ả đ ng. ả An Nam c ng ộ s n ả đảng đã tích c c ự v n ậ đ ng ộ để h p ợ nh t ấ v i ớ Đông Dư ng ơ c ng ộ s n ả đ ng, ả liên l c ạ v i ớ Qu c ố t ế C ng ộ sản và m t ộ số Đ ng ả c ng ộ s n ả trên thế gi i ớ . Đ ng ả đã đ y ẩ m nh ạ cu c ộ v n ậ đ ng ộ phát tri n ể tổ ch c ứ Đảng, Công h i ộ , Nông h i ộ , Đoàn thanh niên. - M t ộ số đ ng ả viên tiên ti n ế c a ủ Đ ng ả Tân Vi t ệ cũng tích c c ự v n ậ đ ng ộ thành l p ậ các chi bộ c ng ộ sản và xúc ti n ế vi c ệ chu n ẩ bị thành l p ậ Đ ng ả C ng ộ s n. ả Tháng 9 - 1929, nh ng ữ ngư i ờ c ng ộ s n ả trong Tân Vi t ệ tuyên b ố thành l p ậ Đông Dư ng ơ c ng ộ s n ả liên đoàn. Nhi u ề đ ng ả viên tiên ti n ế c a ủ Tân Vi t ệ lần lư t ợ gia nh p ậ Đông Dư ng ơ c ng ộ s n
ả liên đoàn, hình thành nhi u ề chi bộ Đ ng ả ở Trung Kì, Nam Kì và cả B ở ắc Kì. - Sự ra đ i ờ c a ủ ba tổ ch c ứ c ng ộ s n ả lúc b y ấ gi ờ là m t ộ xu th ế khách quan c a ủ cách m ng ạ gi i ả phóng dân t c ộ ở Vi t ệ Nam. - Các tồ ch c ứ c ng ộ s n
ả trên đã nhanh chóng phát tri n ể t ổ ch c ứ c ơ s ở Đ ng ả và qu n ầ chúng trong nhiều đ a ị phư ng, t ơ iếp t c ụ tổ ch c ứ và lãnh đạo các cu c ộ đấu tranh c a ủ qu n c ầ húng. - Nh ng ư các tổ ch c ứ đó đ u ề ho t ạ đ ng ộ riêng r , ẽ tranh giành nh ả hư ng ở c a ủ nhau, th m ậ chí
công kích lẫn nhau làm cho phong trào cách m ng t ạ rong c n ả ư c ớ có nguy cơ chia r l ẽ n. ớ M i
ọ thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85