Giáo án Ngữ văn 11 Học kì 1 Kết nối tri thức

BÀI 1: CÂU CHUYỆN VÀ ĐIỂM NHÌN TRONG TRUYỆN KỂ (11 tiết)
GIỚI THIỆU TRI THỨC NGỮ VĂN VÀ NỘI DUNG BÀI HỌC I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức
- Phân tích và đánh giá được chủ đề, tư tưởng, thông điệp của văn bản; phân tích
được một số căn cứ để xác định chủ đề.
- Viết được một văn bản nghị luận về những đặc điểm trong cách kể của tác giả một tác phẩm truyện.
- Biết thuyết trình (giới thiệu, đánh giá) về nghệ thuật kể chuyện của một tác phẩm truyện.
- Biết nhận diện và vận dụng ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết. 2. Về năng lực
- Biết làm: bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi, về 1 ý kiến bàn về văn học;
- Thông thạo: các bước làm bài nghị luận 3. Về phẩm chất
Sống có khát vọng, có hoài bão và thể hiện được trách nhiệm với cộng đồng.
II. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
Tổ chức thực hiện Sản phẩm
- GV hướng dẫn HS tìm hiểu khái 1. Truyện ngắn hiện đại
niệm truyện ngắn trả lời.
Truyện ngắn hiện đại là thể loại tự sự cỡ nhỏ, - HS trả lời.
ở đó, sự ngắn gọn được nhìn nhận là một đặc
trưng nổi bật, phản ánh nét riêng của tư duy
thể loại. Truyện ngắn thường chỉ xoay quanh
một, hai tình huống diễn ra trong khoảng thời
gian, không gian hạn chế. Tuy nhiên, những


lát cắt đời sống này lại giàu sức khơi gợi, có
thể gây ấn tượng mạnh đối với người đọc. Do
dung lượng bị giới hạn, truyện ngắn đòi hỏi
sự chắt lọc, dồn nén của các chi tiết và việc
vận dụng bút pháp chấm phá trong trần thuật.
- GV hướng dẫn tìm hiểu khái 2. Câu chuyện và truyện kể
niệm câu chuyện và truyện kể.
- Câu chuyện là nội dung của tác phẩm tự sự - HS trả lời.
bao gồm nhân vật, bối cảnh và sự kiện được
sắp xếp theo trật tự thời gian.
- Truyện kể gắn liền với câu chuyện nhưng
không đồng nhất: nó bao gồm các sự kiện
được tổ chức theo mạch kể của văn bản tự sự,
gắn liền với vai trò của người kể chuyện, hệ
thống điểm nhìn và lớp lời văn nghệ thuật.
Chú ý đến truyện kể tức là chú ý đến cách câu
chuyện được kể như thế nào.
- GV hướng dẫn tìm hiểu khái 3. Điểm nhìn trong truyện kể
niệm điểm nhìn trong truyện kể.
- Để câu chuyện được kể ra, nhất thiết phải có - HS trả lời.
người kể chuyện (tức người biết, nhìn thấy và
kể lại câu chuyện ấy). Người kể chuyện bao
giờ cũng kể câu chuyện từ điểm nhìn nhất
định, được hiểu là vị trí để quan sát, trần thuật, đánh giá.
- Có thể phân chia điểm nhìn trong tác phẩm
tự sự thành nhiều loại khác nhau như: điểm
nhìn của người kể chuyện và điểm nhìn của


nhân vật được kể; điểm nhìn bên ngoài và
điểm nhìn bên trong; điểm nhìn không gian và điểm nhìn thời gian;…
- GV hướng dẫn tìm hiểu khái 4. Lời người kể chuyện và lời nhân vật
niệm lời người kể chuyện và lời - Lời người kể chuyện gắn với ngôi kể, điểm nhân vật.
nhìn, ý thức và giọng điệu của người kể chuyện.
- Lời nhân vật là ngôn ngữ độc thoại hay đối
thoại gắn với ý thức, quan điểm, giọng điệu của chính nhân vật.
- Trong văn bản tự sự, đặc biệt ở các thể loại
tự sự hiện đại, lời người kể chuyện và lời nhân
vật có khả năng kết nối, cộng hưởng, giao
thoa với nhau tạo nên một số hiện tượng đặc
biệt về lời văn như lời nửa trực tiếp, lời độc
thoại nội tâm, lời nhại,…
- GV hướng dẫn tìm hiểu khái 5. Ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết
niệm ngôn ngữ nói và ngôn ngữ - Ngôn ngữ nói (còn gọi là khẩu ngữ) là ngôn viết.
ngữ âm thanh, được tiếp nhận bằng thính giác.
Ngôn ngữ nói gắn liền với hoạt động giao tiếp
của con người trong đời sống thường nhật như
trò chuyện ở gia đình, nhà trường, nhà máy,
công sở,…; phát biểu trong giờ học, cuộc họp,
hội thảo; trao đổi khi mua bán ở chợ, siêu thị;…


- Ngôn ngữ viết là ngôn ngữ được thể hiện
bằng chữ viết, được dùng trong sách, báo, văn
bản hành chính, thư từ,… Ngôn ngữ viết tồn
tại trong các văn bản xuất hiện dưới nhiều
hình thức vật thể khác nhau: bản viết tay, bản
đánh máy, bản in, bản chữ nổi dành cho người khiếm thị,…
VĂN BẢN 1 - VỢ NHẶT (Trích) Kim Lân I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
- Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của các tác phẩm.
- Thông hiểu: HS hiểu và lý giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi phối
như thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.
- Vận dụng thấp: Khái quát được đặc điểm phong cách tác giả từ tác phẩm.
- Vận dụng cao: Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để
phân tích giá trị nội dung, nghệ thuật của tác, rút ra thông điệp. 2. Năng lực a. Năng lực chung
Hình thành năng lực làm việc nhóm, năng lực gợi mở,…
b. Năng lực đặc thù
- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến tác giả, tác phẩm của Kim Lân
- Năng lực đọc – hiểu các tác phẩm văn xuôi hiện đại Việt Nam giai đoạn 1945- 1975.